این پاورپوینت تحلیل جامع عملیات والفجر 8 را بررسی کرده و اهداف آن شامل تصرف فاو، تسلط بر اروند رود، و ضربه به توان نظامی و اقتصادی عراق می باشد.
مقدمه
روز 20 بهمن، یادآور آغاز عملیات والفجر 8 در سال 1364 است. در صورتی که عراق را سرزمینی مثلثی شکل فرض کنیم، فاو در ضلع شرقی آن، در نزدیکی خلیج فارس واقع شده است. مهم ترین شهر عراق نزدیک به فاو، بصره است، در حالی که شهرهای ابوالحسیب، زیبر، صفوان و ام القصر نیز در این منطقه قرار دارند.
وجود شهرهای ایرانی همچون آبادان، خرمشهر و محدوده شلمچه، به همراه اروندرود، بر اهمیت این منطقه افزوده است. کشور کویت نیز در فاصله کمی از این منطقه حساس قرار دارد. نزدیکی به جزیره بونیان، هورعبدالله و پایانه های نفتی الامیه و الوکر در خلیج فارس، این منطقه را از نظر استراتژیک و اقتصادی با اهمیت تر می کند.
از ویژگی های برجسته این منطقه، رودخانه اروند است که از تلاقی دو رودخانه دجله و فرات سرچشمه می گیرد و عرض آن بین 400 تا 1600 متر متغیر است. این رودخانه جزر و مدهای شدیدی دارد. ساحل شرقی اروندرود، در دهانه خلیج فارس، نقطه شروع حرکت رزمندگان اسلام برای انجام عملیات و دستیابی به پیروزی جدید بود.
فاو نه تنها از لحاظ نظامی اهمیت استراتژیک دارد، بلکه به دلیل منابع اقتصادی فراوانش از جمله نخلستان های خرما، پایگاه های نفتی و شاهرگ های ارتباطی اسکله های الوکر و الامیه، از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار است.
طراحی عملیات والفجر 8 از سال 1361 به دست سردار شهید حسن باقری پس از شناسایی منطقه اروند و فاو آغاز شد و در سال 1364 تکمیل و اجرایی شد.
وضعیت عراق در آستانه عملیات والفجر 8
بر اساس گزارش آنتونی کردزمن، کارشناس نظامی آمریکا، عراق در سال های 1362 تا 1364 مبلغ 1.18 میلیارد دلار برای خرید سلاح و تجهیزات نظامی هزینه کرده است. این کارشناس نظامی همچنین تعداد نیروهای ثابت ارتش عراق را در سال 1364، سال انجام عملیات والفجر 8، 750,000 نفر و نیروهای بسیج الشعبی عراق را 650,000 نفر برآورد کرده است.
کردزمن آمار تجهیزات اصلی ارتش عراق در سال 1364 را به شرح زیر اعلام کرده است:
- تانک: 4820 دستگاه
- خودروهای زرهی: 3200 دستگاه
- توپخانه سنگین: 3000 قبضه
- توپ پدافند هوایی: بیش از 400 قبضه
- خودروهای تانک بر: 2000 دستگاه
- هواپیمای عملیاتی: 580 فروند
- هلی کوپتر: 380 فروند
وضعیت ایران:
در سال ششم جنگ، در حالی که دشمن حدود 550 گردان نیروی پیاده داشت و برای مقابله با عملیات آفندی، از 300 گردان نیروی آزاد استفاده می کرد، سپاه تنها 80 گردان نیرو برای 7 روز جنگ در اختیار داشت. علاوه بر این، بخشی از توان رزمی سپاه به عنوان نیروی دفاعی در مناطق تصرف شده، مانند جزایر مجنون و هور، مشغول بود.
در فاصله خرداد تا شهریور 1364، سپاه سلسله عملیات محدودی را اجرا کرد که نتایج مثبتی به همراه داشت و نهایتاً عملیات والفجر 8 به عنوان عملیاتی بزرگ طراحی شد.
استراتژی تنبیه متجاوز در بعد نظامی و به ویژه در بعد سیاسی، اهمیت زیادی داشت. مهم ترین اهداف سیاسی-نظامی این عملیات عبارت بودند از:
1- تصرف فاو
2- تسلط بر اروند رود
3- تهدید بندر ام القصر
4- هم مرزی با کویت
5- مسدود کردن راه ورود عراق به خلیج فارس
6- تأمین خور موسی و امکان تردد کشتی ها به بندر امام خمینی(ره)
7- انهدام سکوهای پرتاب موشک عراق در منطقه فاو
اهداف عملیات
قطع دسترسی دشمن به دریا و تأمین امنیت راه های دریایی خلیج فارس، دور کردن آتش دشمن از شهرهای مرزی جمهوری اسلامی ایران، تصرف پایگاه های موشکی و تاسیسات مخابراتی رژیم صهیونیستی در بغداد، قطع شریان صدور نفت از طریق اسکله های الامیه و الوکر، وارد آوردن ضربه اقتصادی و نظامی به دشمن، و در نهایت شکست رویای بی پایان آسیب ناپذیری او در این منطقه، همراه با نمایش قدرت و توان رزمی پیروزمندان لشکر اسلام از اهداف کلیدی این عملیات بود.
در طرح ریزی مانور عملیات والفجر 8 دو عامل بسیار موثر بودند:
1- تجارب عملیات بدر
2- پیچیدگی های خاص این عملیات.
برادر محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران در جمع فرماندهان گفت: (( در این عملیات بایستی کل تجارب جنگ به کار گرفته شود. جنگ شهری، جنگ در دشت ، جنگ در آب))
در واقع عملیات فاو ، صحنه بروز تمام قابلیت های نظامی ، ابتکار عمل و خطر پذیری سپاه پاسداران برای پیشبرد اهداف جمهوری اسلامی بود. در طراحی مانور این عملیات مسایل مهمی وجود داشت که درباره آنها ساعت ها بحث کارشناسی شد. اهم این مسایل عبارت بودند از:
1- بررسی وضعیت جزر و مد آب در زمان های مختلف و در نوبت های متعدد و بررسی تأثیر عوامل مختلف از جمله: روز، شب، خورشید و ماه و ساعات مختلف شبانه روز در جزر و مد آب و سرعت آن.
2- بررسی تأثیر جزر و مد آب بر حرکت غواصان و قایق ها
3-هماهنگی عبور غواصان با جزر و مد و تاریکی مطلق هوا، سرمای شدید آب در فصل زمستان و حرکت غواصها در داخل آب در نیمه های شب.
4- بررسی چگونگی عبور غواصان از عرض بیش از یک کیلومتری اروند رود.
5- بررسی چگونگی خط شکنی غواصان و سرپل گیری، پاک سازی خط اول و آماده سازی سالم برای ورود نیروهای موج دوم با همت غواصان.
6- بررسی چگونگی هماهنگی حرکت نیروهای موج دوم(قایق سواران) با جریان جزر و مد آب و پر بودن نهرهای آب حاشیه اروند رود برای استفاده قایق ها.
7-بررسی چگونگی حرکت نیروهای موج دوم و نحوه پیاده شدن آنها در ساحل دشمن و توسعه سرپل با تلاش آنها.
8- تصرف نقاط استراتژی در ساحل دشمن مانند اسکله چهار چراغ، بندر فاو، شهر فاو، و پایگاه های موشکی.
