مقاله جامع درباره دفاع مقدس و علل جنگ ایران و عراق شامل بررسی علل شروع جنگ، تضعیف ساختار ارتش، حمله به خاک ایران، آزادسازی خرمشهر و حمایت ها از عراق می باشد.
مقدمه:
دفاع مقدس اصطلاحی است که به گسترده ترین شکل از سوی جامعه ایرانی به کار می رود تا دوران جنگ ایران و عراق را توصیف کند. این اصطلاح به دوره ای یادآور است که از سال 1359 تا 1367 طول کشید، به نام هشت سال دفاع مقدس شناخته شده و در طول آن، فعالیت های نظامی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، جهت حفظ تمامیت ارضی ایران و بازگرداندن سرزمین های اشغالی در غرب و جنوب ایران، انجام شد. این دوران متوجه مقاومت مردم ایران در برابر تجاوزات عراق بود که منجر به باز پس گیری سرزمین های اشغالی شد.
پس از پایان جنگ، مفهوم دفاع مقدس به عنوان یک ایده ماندگار در فرهنگ و هنر ایران تأثیرگذاری فراوان داشته است. سینما، شعر و سایر آثار هنری و ادبی، نمونه هایی از این تأثیرات را به تصویر کشیده اند و به وجود آوردن سبک های خاص در ادبیات و هنر را دنبال کرده اند.
اصطلاح دفاع مقدس نقش ایران را به عنوان کشوری دفاعی و مقاوم در مقابل تجاوزات تحمیلی عراقی تأکید می کند. جنگ عراق و ایران، که به عنوان یکی از فاجعه های تاریخی قرن بیستم شناخته می شود، طولانی ترین جنگ در قرن بیستم پس از جنگ ویتنام بوده و در ایران با نام های مختلف شناخته شده است، از جمله دفاع مقدس و جنگ هشت ساله ، در حالی که در عربستان به عنوان قادسیه صدام و جنگ اول خلیج شناخته می شود.
علل شروع جنگ ایران و عراق
علل شروع جنگ بین ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ به وضوح پیچیده بود و تحلیل آنها به مفهوم وسیعی از منافع سیاسی، اقتصادی و استراتژیک در منطقه بازمی گردد. در این رویداد تاریخی، تسلط بر خلیج فارس به عنوان یک منبع اصلی برای اکتساب قدرت منطقه ای و تأمین منافع اقتصادی و سیاسی مطرح بود. صدام حسین، رهبر عراق در آن زمان، به دنبال استفاده از این تسلط برای تبدیل شدن به ژاندارم جدید منطقه بود تا امتیازات سیاسی و اقتصادی بیشتری را از کشورهای ثروتمند منطقه به دست آورد.
در این مواجهه، عدم رضایت عربستان سعودی و سایر کشورهای شیعه نشین منطقه از تلاش های عراق برای تسلط بر خلیج فارس مشهود بود. این کشورها از دیدگاه خود، نگرانی های امنیتی و استراتژیک بزرگی در مورد توسعه توانایی های نظامی عراق و تأثیر آن بر ترتیبات منطقه ای داشتند. بنابراین، تضاد منافع و نگرانی های امنیتی از مهمترین علل این جنگ بود.
دلایل دیگری نیز برای شروع جنگ بین این دو کشور مطرح شده است، از جمله عوامل ایدئولوژیک، تاریخی و اقتصادی. با این حال، این عوامل همگی به طور مستقیم یا غیرمستقیم به تلاش های صدام برای تقویت قدرت و تأمین منافع خود ارتباط داشتند و بخشی از موتور اصلی این تنش ها را تشکیل می دادند.
فهرست مطالب:
مقدمه
علل شروع جنگ
اندیشه جداسازی خوزستان از ایران
تضعیف ساختار ارتش
کودتای نوژه
سیاست صدور انقلاب اسلامی
تصور صدام مبنی بر حمله قریب الوقوع امریکا به ایران
عراق در تدارک جنگ
حملهٔ عراق به خاک ایران
مقاومت ۳۵ روزه مردم خرمشهر
میانجی گری بین المللی
سازمان ملل متّحد
جنبش عدم تعهّد
آزادسازی خرمشهر
پذیرش قطعنامه ۵۹۸
حمایت ها از عراق
قطعنامه های شورای امنیت در طول جنگ
قطعنامه ۵۹۸
استفاده از سلاح های شیمیایی توسط عراق
شکنجه و قتل عام اسرای ایرانی
حمله به مناطق مسکونی و کشتار غیر نظامیان
آلودگی نفتی خلیج فارس
