این پاورپوینت به بررسی کلیات علم اقتصاد از جمله مکاتب اقتصادی، عرضه و تقاضا، هزینه های تولید، اقتصاد کلان و شاخص های درآمد ملی می پردازد.
مقدمه
علم اقتصاد به عنوان یکی از ارکان اصلی تحلیل های اجتماعی و تصمیم گیری های کلان در جوامع، از قرن ها پیش با پیدایش مکاتب فکری گوناگون شکل گرفته است. از مکتب مرکانتالیسم که بر تمرکز ثروت ملی از طریق ذخیره طلا و نقره تأکید داشت تا مکاتب جدیدتر نظیر نئوکلاسیک ها و کینزی ها، هر یک رویکردی متفاوت نسبت به نقش دولت، بازار و انسان در فرآیندهای اقتصادی داشته اند.
در سیر تاریخی تحول اندیشه های اقتصادی، فیزیوکرات ها با باور به نظم طبیعی در فعالیت های اقتصادی و تأکید بر کشاورزی به عنوان منبع اصلی ثروت، نقش مهمی در جداسازی اقتصاد از سیاست ایفا کردند. متعاقباً، کلاسیک ها با نگاهی علمی تر و مبتنی بر منافع فردی، نظریه های جامعی همچون «دست نامرئی» آدام اسمیت را ارائه کردند که مبنای بازار آزاد را شکل داد.
با ورود به قرن نوزدهم، مکتب تاریخی با انتقاد از جهان شمول بودن قوانین اقتصادی، تأکید بر بستر اجتماعی، فرهنگی و تاریخی اقتصاد را برجسته ساخت. این دیدگاه بعدها در اندیشه های سوسیالیستی نیز بروز یافت؛ جایی که تمرکز بر مالکیت جمعی ابزار تولید و حذف طبقات بهره کش جایگاه ویژه ای پیدا کرد.
در بخش های بعدی، به تحلیل ابزارها و روش های علم اقتصاد پرداخته می شود. از جمله مباحث مهم در این زمینه، منحنی امکانات تولید، طبقه بندی علم اقتصاد به خرد و کلان و بررسی کارکردهای بازار در تخصیص منابع کمیاب است. همچنین شناخت انواع کالاها، رفتار مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و تعامل میان آن ها، ساختار اصلی تحلیل های اولیه اقتصادی را تشکیل می دهد.
تقاضا و عرضه به عنوان دو رکن اساسی بازار، با عواملی مانند مطلوبيت، اثر درآمدی، جانشینی و تغییرات قیمت درگیر هستند. درک صحیح از این مفاهیم، مقدمه ای برای فهم پویایی های بازار و تعادل های اقتصادی است. همچنین تحلیل هزینه های تولید در افق های زمانی کوتاه مدت و بلندمدت، درک دقیق تری از تصمیم گیری های بنگاه ها در فرآیند تولید فراهم می سازد.
در حوزه اقتصاد کلان، با رویکردی متفاوت نسبت به اقتصاد خرد، عواملی مانند درآمد ملی، تولید ناخالص داخلی و شاخص های رفاه مورد بررسی قرار می گیرند. شکل گیری اقتصاد کلان به عنوان شاخه ای مستقل، متأثر از بحران های اقتصادی و تحولات فکری همچون انقلاب کینزی بوده است.
مباحثی نظیر تورم، بیکاری، ادوار تجاری و نقش دولت در تثبیت وضعیت اقتصادی، موضوعات کلیدی اقتصاد کلان به شمار می روند. شاخص های قیمت، روش های اندازه گیری تورم، و شیوه های سنجش بیکاری از جمله ابزارهایی هستند که در این حوزه برای تحلیل عملکرد اقتصاد در سطح ملی استفاده می شوند.
شناخت مفاهیمی چون پول، بانک، نقدینگی و سیاست های مالی از دیگر بخش های اصلی علم اقتصاد به شمار می روند که با هدف تنظیم جریان پولی کشور و حفظ ثبات اقتصادی به کار می روند. این موضوعات مکمل مباحث پیشین بوده و تصویری جامع از کلیات علم اقتصاد ترسیم می کنند.
فهرست مطالب
فصل اول : تاریخچه مختصری از شکل گیری علم اقتصاد و مکاتب اقتصادی
طرح درس
مکتب مرکانتیلیسم
مکتب فیزیوکراتها
مکتب کلاسیک
مکتب تاریخی
مکتب سوسیالیسم
مکتب نئوکلاسیک
مکتب کینزینها
مکتب کینزینهای جدید
فصل دوم : روش و ابزار تحلیل اقتصادی
طرح درس
زمینه تفکر اقتصادی
تعریف علم اقتصاد
منحنی امکانات تولید
طبقه بندی علم اقتصاد
ابزار تحلیل اقتصادی
فصل سوم : تقاضا و عرضه
طرح درس
تقاضای مصرف کننده
تقاضا و مفهوم مطلوبیت
عوامل مؤثر بر تقاضا
کالای جانشین، کالای پست و کالای معمولی
اثر درآمدی و اثر جانشینی
عوامل مؤثر بر تقاضا
عرضه بنگاه
فصل پنجم : تئوری هزینه تولید
طرح درس
مفهوم هزینه تولید
هزینه های آشکار و ضمنی
هزینه کل، هزینه متوسط و هزینه نهایی
هزینه های کوتاه مدت
هزینه های بلندمدت
فصل هفتم : مقدمه ای بر اقتصادکلان
طرح درس
علل شکل گیری اقتصاد کلان
انقلاب کینز
تحولات اقتصاد کلان پس از کینز
نقش دولت در مسائل اقتصادی
ارتباط اقتصاد خرد و کلان
فصل هشتم : اندازه گیری درآمد و ستاده ملی
طرح درس
محصول ناخالص ملی(GNP)
محصول ناخالص داخلی(GDP)
محصول خالص ملی(NNP)
GNP و رفاه اقتصادی و اجتماعی
محدودیتهای مفهوم GNP و روشهای محاسبه آن
فصل نهم: مشکلات کلان اقتصادی
طرح درس
بحران، کسادی، رونق و ادوار تجاری
بیکاری و چگونگی اندازه گیری آن
انواع بیکاری
تورم و چگونگی اندازه گیری آن
شاخص قیمت و انواع آن
فصل چهاردهم : مقدمه ای بر پول و بانک
طرح درس
نقش پول
انواع پول
بانکداری
ذخیره بانکهای بازرگانی
تراز نامه بانک
فصل هجدهم : توسعه اقتصادی
طرح درس
مفهوم و تعریف توسعه اقتصادی
تقسیم بندی جوامع براساس سطح توسعه آنها
شاخصهای توسعه اقتصادی
موانع توسعه در کشورهای کمتر توسعه یافته
سیاستهای توسعه
