این پاورپوینت به بررسی آزمون هوش وکسلر 4، خرده آزمون های کلامی و عملی، ساختار روان سنجی، شاخص ها، سوابق تاریخی و مبانی نظری آن می پردازد.
مقدمه
آزمون هوش وکسلر 4 یکی از جامع ترین ابزارهای سنجش هوش محسوب می شود که با تکیه بر ساختارهای روان سنجی و شناختی، ارزیابی دقیقی از عملکرد ذهنی افراد ارائه می دهد. این آزمون بر پایه نظریه های مختلف هوش طراحی شده است که شامل رویکردهای روانسنجی، عصبی زیستی، رشدی و شناختی پردازش اطلاعات می شود. آزمون وکسلر نه تنها به ارزیابی توانایی های تحلیلی و عملی افراد می پردازد، بلکه خرده آزمون هایی را در بر دارد که از منظر کلامی و غیرکلامی، طیف وسیعی از مهارت های شناختی را بررسی می کنند.
تاریخچه توسعه آزمون وکسلر، مسیر تکامل ساختار این آزمون را از سال ۱۹۳۹ تا نسخه های تجدیدنظر شده و در نهایت نسخه چهارم آن در سال ۲۰۰۳ شامل می شود. این روند توسعه، بازتابی از تلاش های مستمر برای بهبود دقت و کارایی در ارزیابی های هوشی است. آزمون وکسلر 4 توسط دکتر عابدی در سال ۱۳۸۸ به زبان فارسی ترجمه و انطباق داده شد تا متناسب با ویژگی های فرهنگی و زبانی جامعه ایرانی باشد.
خرده آزمون های کلامی این نسخه شامل اطلاعات، شباهت ها، لغات، محاسبه، درک و فهم و فراخنای ارقام است که هر یک از جنبه های متفاوتی از هوش عمومی، حافظه، درک مفاهیم، استدلال کلامی و ظرفیت یادگیری افراد پرده برمی دارند. به عنوان مثال، خرده آزمون اطلاعات، توانایی بازیابی دانش عمومی و حافظه بلندمدت را ارزیابی می کند که مقاومت زیادی در برابر اختلالات عصبی دارد.
شباهت ها و لغات، از خرده آزمون های اصلی محسوب می شوند که به ترتیب مفهوم سازی کلامی و دامنه واژگان فرد را بررسی می کنند. این آزمون ها تأثیر زیادی در تحلیل هوش کلامی و توانایی های زبانی دارند و با شاخص های فرهنگی، تحصیلی و تجربی نیز همبستگی بالایی دارند. لغات یکی از بهترین شاخص های هوش عمومی بوده و سهم بالایی از واریانس عامل G را به خود اختصاص داده است.
خرده آزمون هایی مانند محاسبه، درک و فهم، و فراخنای ارقام نیز نقش مهمی در سنجش توانایی های عددی، حافظه کوتاه مدت و قضاوت اجتماعی دارند. این آزمون ها برای بررسی دقت، تمرکز، تحلیل عددی، مهارت های اجتماعی و حساسیت نسبت به آسیب های مغزی طراحی شده اند. به طور خاص، فراخنای ارقام حساس ترین خرده آزمون نسبت به ناتوانی های یادگیری و آسیب های شناختی است.
در بخش مقیاس های عملی، خرده آزمون هایی مانند طراحی مکعب، رمزگردانی، ماز، تکمیل و تنظیم تصاویر و الحاق قطعات مطرح هستند. این مقیاس ها ارزیابی جامعی از مهارت های تجسم فضایی، هماهنگی چشم و دست، سرعت پردازش، توانایی حل مسئله و ادراک بینایی فراهم می کنند که برای تحلیل ابعاد غیرکلامی هوش بسیار مهم اند.
ساختار جامع آزمون وکسلر 4 به نحوی طراحی شده است که بتواند تصویری کلی اما دقیق از ظرفیت های شناختی ارائه دهد. این آزمون نه تنها بر اساس نظریه های هوش طراحی شده، بلکه در تطابق با یافته های عصب شناختی و پژوهش های رشد شناختی نیز قرار دارد. با تجزیه و تحلیل امتیازهای حاصل از خرده آزمون ها، شاخص های کلی هوش مانند IQ کلامی، IQ عملکردی و حافظه کاری به دست می آید.
آزمون هوش وکسلر 4 به عنوان یکی از استانداردترین ابزارهای سنجش در ارزیابی های بالینی و پژوهشی مطرح است. این آزمون با تمرکز بر ساختار چند بعدی هوش، قادر به ارزیابی دقیق توانمندی های شناختی، تطبیق پذیری فرد در شرایط مختلف ذهنی و بررسی عمیق تعامل مهارت های زبانی و غیرزبانی می باشد. ساختار و محتوای آزمون، امکان تحلیل دقیق عملکرد ذهنی را فراهم می سازد.
