این مقاله به بررسی اختلالات بینایی در کودکان و روش های تشخیص آن می پردازد و شامل تعاریف، علل نقایص چشمی، میزان شیوع، شناسایی، و ملاحظات آموزشی برای کودکان نابینا و کم بینا می باشد.
تعاریف
اصطلاح نقص بینایی به طور کلی برای اشاره به تمام درجات مختلف نابینایی از شدیدترین نوع آن تا نابینایی کامل به کار می رود.
در مورد نقایص بینایی، طبقه بندی های متعددی وجود دارد. یکی از این طبقه بندی ها بر اساس تعریفی قانونی است که کودکان نابینا و کم بینا را بر اساس نتایج آزمون های مربوط به تیزبینی توصیف می کند. طبق این تعریف، کودکی که به عنوان نابینا شناخته می شود، تنها قادر است از فاصله ۲۰۰/۲۰ یا کمتر (با اصلاح) ببیند. این بدان معناست که آنچه یک فرد با بینایی طبیعی در فاصله ۲۰۰ پایی مشاهده می کند، این کودک تنها در فاصله ۲۰ پایی قادر به دیدن آن است. نابینایی قانونی به این معنی نیست که کودک هیچ گونه بینایی ندارد؛ بلکه او ممکن است توانایی تشخیص روشنایی و تاریکی را داشته باشد و ممکن است قادر به دیدن برخی تصورات بصری نیز باشد.
از سوی دیگر، کودکی که در آزمون های تیزبینی نمره ای بین ۷۰/۲۰ و ۲۰۰/۲۰ (با استفاده از وسایل کمکی) به دست آورد، از نظر قانونی کم بینا به حساب می آید.
ادراکات بصری و چشم انسان
بینایی یا ادراکات بصری نتیجه عملکرد مغز، تجربه و توانایی چشم به عنوان عضو حسی است که قادر به دریافت محرکات از دنیای خارج می باشد. نقص در این ادراک بصری می تواند به علت مشکلات مغزی، کمبود تجربه یا اختلال در عملکرد چشم ایجاد شود. فرآیند ادراک بینایی به این صورت است که نور پس از ورود به چشم تجزیه می شود و بر سلول های شبکیه متمرکز می گردد. در این ناحیه انرژی عصبی تولید شده و از طریق تارهای عصبی عصب بینایی به نواحی مختلف مغز منتقل می شود، جایی که اطلاعات بصری پردازش و تفسیر می شود. دو فرد با توانایی بینایی مشابه، بسته به نوع آموزش و تجربه های خود ممکن است از یک تجربه بصری برداشت های متفاوتی داشته باشند.
چشم انسان
چشم انسان یک سیستم پیچیده است که شامل بخش های مختلف و مرتبط با یکدیگر می باشد. به دلیل مشکلات ارثی، بیماری ها، تصادفات و دیگر عوامل، هر یک از قسمت های چشم ممکن است دچار نقص شود و کارایی خود را از دست بدهد. از چشم به عنوان دوربین مغز یاد می شود. همانند دوربین، چشم دارای دیافراگم است که آن را عنبیه می نامند. عنبیه یک دیواره عضلانی رنگی است که با انبساط و انقباض خود مقدار نوری را که از طریق دریچه مرکزی به نام مردمک وارد چشم می شود، تنظیم می کند. پشت عنبیه، عدسی قرار دارد که ویژگی های ارتعاشی دارد و دارای تحدب دوگانه است.
وظیفه عدسی، متمرکز کردن نور منعطف از اشیاء بر روی شبکیه است. شبکیه یک لایه بافتی حساس به نور است که در پشت کره چشم قرار دارد و در آن گیرنده های عصبی وجود دارند که نور را به انرژی عصبی تبدیل می کنند تا فرآیند بینایی انجام گیرد.
در چشم، عناصر ساختاری و حمایتی دیگری نیز وجود دارند که بر عملکرد بینایی تأثیر می گذارند. قرنیه قسمت شفاف جلوی چشم است و ساختار خارجی و سخت کره چشم را تشکیل می دهد. عضلات مویرگی، برای این که چشم بتواند بر روی اشیاء در فواصل مختلف متمرکز شود، شکل عدسی را تغییر می دهند.
در چشم طبیعی و سالم، برای دیدن اشیایی که در فاصله ۲۰ پایی یا بیشتر قرار دارند، نیاز به تغییرات عضلانی نیست. وقتی که چشم به شیئی نزدیکتر از ۲۰ پایی نگاه می کند، برای متمرکز کردن آن بر روی شبکیه، عضلات مویرگی انحنای عدسی را افزایش می دهند. این تغییرات در شکل عدسی تحت عنوان انطباق شناخته می شود.
همچنین، عضلات بیرونی چشم مسئول کنترل حرکت های آن در حدقه هستند. تغییرات در این عضلات نیز تحت عنوان همگرایی یا تقارب قرار می گیرند.
فهرست مطالب
۱- تعاریف
۲- چشم انسان
۳- علل نقایص چشمی
۴- میزان شیوع
۵- نیمرخهای رشد
* ویژگی ها
* رشد عقلی
* جبران حسی حرکتی
* رشد زبان
۶- سازگاری شخصی و اجتماعی
۷- شناسایی و تشخیص
۸- ملاحضات آموزشی
* دوران نوزادی و اوایل کودکی
* محیط آموزشی کودکان نابینا
* استفاده از الفبای بریل برای نابینایان
* مسلط شدن بر محیط
* جهت یابی و راه رفتن
* اهمیت گوش دادن برای نابینایان
* محتوای درسی کودکان نابینا
۹- استفاده از تکنولوژی برای نابینایان
۱۰- ارتباط در نابینایان
۱۱- راه رفتن
۱۲- آموزش پیش شغلی برای مبتلایان به نقص بینایی
۱۳- مشکلات دوران زندگی
۱۴- منابع و مأخذ
