این پاورپوینت به بررسی قرنطینه گیاهی، انواع عوامل و آفات قرنطینه ای، علف های هرز، بیماری های خارجی و قوانین و تجهیزات مرتبط می پردازد.
مقدمه :
قرنطینه گیاهی مجموعه ای از اقدامات تخصصی و پیشگیرانه برای جلوگیری از ورود، استقرار و گسترش آفات و عوامل بیماری زای گیاهی در مناطق جدید است. این اقدامات با هدف حفاظت از منابع طبیعی، محصولات زراعی و امنیت غذایی اجرا می شوند. قرنطینه گیاهی نه تنها در سطح داخلی بلکه در مبادلات بین المللی نقشی حیاتی ایفا می کند و رعایت اصول آن از ضرورت های تجارت سالم کشاورزی به شمار می رود.
در تعریف قرنطینه، این مفهوم به کنترل جابجایی گیاهان، بذرها، خاک، ابزار کشاورزی و هر آنچه می تواند ناقل آفت یا بیماری باشد، اشاره دارد. این کنترل می تواند به صورت موقت یا دائم، بسته به نوع تهدید، اجرا شود. با افزایش سرعت مبادلات بین المللی و حمل و نقل، احتمال ورود عوامل بیماری زا از طریق مرزها افزایش یافته و اهمیت قرنطینه گیاهی بیشتر احساس می شود.
عوامل قرنطینه ای به دو دسته خارجی و داخلی تقسیم می شوند. عوامل خارجی شامل آفات، بیماری ها و علف های هرزی هستند که منشأ غیر بومی داشته و از طریق مبادلات وارد کشور می شوند. عوامل داخلی نیز شامل تهدیداتی هستند که در داخل مرزها شناسایی شده و نیازمند کنترل دقیق در سطوح منطقه ای می باشند تا مانع گسترش آنها به سایر نقاط شوند.
هنگامی که یک عامل قرنطینه ای خارجی وارد یک زیست بوم جدید می شود، معمولاً اپیدمی های شدیدتری نسبت به عوامل بومی ایجاد می کند. دلیل این امر، نبود مقاومت اختصاصی در گیاهان میزبان و ناآشنایی محیط با الگوهای رفتاری آن عامل جدید است. نمونه هایی نظیر ورود اکالیپتوس زینتی آلوده از آمریکا به فرانسه بدون رعایت اصول قرنطینه، منجر به ایجاد خسارات جبران ناپذیر در اکوسیستم های محلی شده است.
انواع قرنطینه گیاهی از نظر نحوه اجرا، اهداف و ساختار قانونی به دسته های مختلفی طبقه بندی می شوند. برخی از آنها بر مبنای قرنطینه های وارداتی و برخی دیگر بر اساس قرنطینه های داخلی یا صادراتی تعریف شده اند. در هر یک از این انواع، ابزارها، فناوری ها و قوانین متفاوتی برای پایش و کنترل به کار گرفته می شوند.
تجهیزات مورد استفاده در قرنطینه های گیاهی شامل گلخانه های قرنطینه ای، آزمایشگاه های تشخیص عوامل بیماری زا، انبارهای قرنطینه، تونل های حرارتی و سیستم های سم زدایی می شوند. توسعه تحقیقات قرنطینه ای و به روزرسانی تجهیزات، نقشی تعیین کننده در افزایش اثربخشی عملیات قرنطینه دارد.
در ایران، فهرست مشخصی از علف های هرز، آفات و بیماری های قرنطینه ای وجود دارد. برخی از آنها همچون علف های هرز قرنطینه خارجی، خطر جدی برای محصولات زراعی محسوب می شوند. همچنین، آفات قرنطینه ای خارجی مانند شب پره مینوز و بیماری هایی نظیر لکه موجی گوجه فرنگی از جمله تهدیدات مهم برای کشاورزی کشور به شمار می روند.
قوانین و وظایف مرتبط با قرنطینه گیاهی در چارچوب پروتکل های بین المللی و مقررات ملی تعریف شده اند. این قوانین شامل مراحل بازرسی، نمونه برداری، قرنطینه موقت، امحا یا درمان عوامل آلوده و صدور مجوزهای حمل و صادرات هستند. اجرای دقیق این مقررات، تضمین کننده سلامت گیاهان و پایداری تولیدات کشاورزی در سطح ملی و منطقه ای است.
تاریخچه قرنطینه گیاهی نشان دهنده رشد تدریجی آگاهی نسبت به اهمیت حفاظت از تنوع زیستی و منابع زراعی در برابر تهدیدات خارجی است. از نخستین اقدامات سنتی گرفته تا شکل گیری سیستم های علمی و مدرن امروزی، همگی گواهی بر جایگاه کلیدی قرنطینه در حفاظت از منابع گیاهی جهان دارند.
فهرست مطالب :
قرنطینه چیست ؟
عوامل قرنطینه ای
انواع قرنطینه
تاریخچه قرنطینه گیاهی
انواع قرنطینه گیاهی
تجهیزات و تحقیقات قرنطینه ای
بررسی عوامل قرنطینه ای
علفهای هرز قرنطینه خارجی در ایران
علفهای هرز قرنطینه داخلی در ایران
آفات قرنطینه خارجی در ایران
بیماریهای قرنطینه خارجی در ایران
وظایف و قوانین قرنطینه ای
منابع
