راهنمای جامع فهرست نویسی در کتابخانه ها و انواع آن شامل معرفی فهرست کتابخانه، فهرست کتابی، فهرست برگه ای، فهرست برونداد ریز رایانه ای، فهرست پویای آنلاین و فهرست دیسک فشرده نوری می باشد.
فهرست کتابخانه:
یک سازمان دهی قانونمند و منظم برای مواد و تولیدات به شیوه ای الفبایی یا هر شیوه منطقی دیگری که شامل اطلاعات توصیفی کوتاه مانند قیمت، اندازه، رنگ و غیره باشد، به طور کلی فهرست (Catalog) نامیده می شود.
فهرست کتابخانه، لیستی منظم از کتاب ها و سایر مدارک اطلاعاتی موجود در کتابخانه است که اطلاعات توصیفی از جمله نام نویسنده، عنوان، ویرایش، ناشر، تاریخ انتشار، مشخصات ظاهری، موضوع و محل بایگانی مدرک را شامل می شود. همان طور که هر کتاب، اطلاعات درون خود را به نمایش می گذارد، فهرست کتابخانه نیز منابع موجود در آن را نشان می دهد.
با این حال، فهرست کتابخانه تمامی منابع موجود را شامل نمی شود. به عنوان مثال، اطلاعات مقالات نشریات ادواری در فهرست نمایه نمی شوند، ولی از طریق نمایه ها قابل بازیابی هستند. همچنین، اطلاعات نشریات ادواری در فهرست کتابخانه ذکر نمی شود. مواد دیگری مانند خرده ها، گزارش ها، تحقیقات، پایان نامه ها و سایر اسناد معمولاً در برگه دان یافت نمی شوند و به صورت فهرست های کتابی، کتاب شناسی های مختلف یا برگه دان های جداگانه در دسترس قرار می گیرند.
انواع فهرست کتابخانه:
تمامی فهرست های کتابخانه اطلاعات مشابهی را ارائه می دهند. این اطلاعات شامل نام نویسنده، عنوان، مشخصات انتشاراتی، تعداد صفحات، ویژگی های خاص مانند تصاویر، کتاب شناسی و موضوعات مختلف می باشد. تفاوت این فهرست ها در نحوه ارائه اطلاعات و شکل تنظیم آن ها است.
1- فهرست کتابی (BOOK CATALOG)
2- فهرست برگه ای
فهرست کتابی : BOOK CATA LOG
برخی از کتابخانه ها فهرست های خود را به صورت فهرست چاپی (کتابی) ارائه می دهند. بار نشر و توسعه تدریجی مجموعه کتابخانه ها و به روزرسانی اطلاعات این نوع فهرست ها، در ابتدا دشوار بود؛ زیرا وارد کردن اطلاعات منابع جدید به فایل الفبایی چاپی عملاً غیرممکن بود. اما امروزه کتابخانه ها با بهره گیری از تجهیزات نوین و استفاده از امکانات رایانه ای توانسته اند این فهرست ها را مجدداً با ساده ترین روش ها تهیه کرده و اطلاعات مجموعه خود را به روزرسانی کنند. فهرست های کتابی هم برای کتاب ها و هم برای مدارک غیرکتابی مورد استفاده قرار می گیرند.
در فهرست های کتابی که با کمک کامپیوتر تکثیر می شوند، نه تنها می توان نسخه های متعدد از یک فهرست تهیه کرد، بلکه می توان کتاب های جدید را نیز به ترتیب الفبایی در فهرست قبلی جای داد. از مزایای این نوع فهرست می توان به سهولت استفاده از آن اشاره کرد؛ به ویژه این که اطلاعات زیادی را می توان به سرعت مرور کرد (برای مثال، آثار یک نویسنده در یک یا چند صفحه قابل مشاهده است).
با این حال، معایب این فهرست ها شامل مشکلاتی در به روزرسانی اطلاعات می شود. جستجوگر برای دسترسی به تمامی اطلاعات ناگزیر است که جلدهای مختلفی را بررسی کند.
