این پاورپوینت به بررسی ویژگی های طبیعی کویر اَتاکاما، شرایط اقلیمی، پوشش گیاهی نادر و پدیده های زیستی شگفت انگیز در این منطقه خشک و منحصر به فرد می پردازد.
مقدمه:
کویر اَتاکاما، یکی از خشک ترین و در عین حال شگفت انگیزترین نواحی زمین، در شمال کشور شیلی قرار دارد. این کویر پهناور میان گودال اَتاکاما و رشته کوه های آند گسترده شده است و ساختار زمین شناختی آن در تعامل با اقلیم منطقه، شرایطی کاملاً بی نظیر به وجود آورده است. اَتاکاما با میانگین بارش سالیانه بسیار اندک، نه تنها به عنوان خشک ترین بیابان غیرقطبی جهان شناخته می شود، بلکه به دلیل پدیده های نادر طبیعی خود، جایگاه ویژه ای در مطالعات زیست محیطی و زمین شناسی یافته است.
با وجود خشکی فراگیر در این منطقه، یکی از عجیب ترین رخدادهای زیستی در سال ۲۰۱۱ در کویر اَتاکاما ثبت شد. در نتیجه بارشی نادر طی ماه های زمستانی، این بیابان خشک و بی روح، به شکلی حیرت انگیز پوشیده از بیش از ۲۰۰ گونه گل شد. این گل ها که در دل خاک خوابیده بودند، به محض دریافت مقدار اندکی رطوبت، شکوفا شده و تپه ها و دره های بی جان را به مناظری زنده و رنگارنگ تبدیل کردند. این تحول کوتاه اما خیره کننده، مفهومی جدید از تعامل زیست بوم ها با اقلیم را مطرح کرد.
مطالعات علمی در مورد این پدیده، به بررسی قدرت نهفته در بذرهایی پرداخت که گاه دهه ها در انتظار یک بارش کوچک باقی می مانند. یکی از جنبه های مهم این پدیده، میزان بارش بود که تنها یک و نیم سانتیمتر مکعب بر هر سانتیمتر مربع از سطح زمین بود. چنین مقدار اندکی از باران، توانست تغییراتی بنیادین در چشم انداز کویر ایجاد کند. این نشان دهنده حساسیت شدید این بوم سازگان به کوچک ترین نوسانات محیطی است.
ویژگی های اقلیمی کویر اَتاکاما، از جمله دمای بالا در طول روز، سرمای شدید شب ها و عدم وجود رطوبت در اکثر ایام سال، آن را به یکی از چالش برانگیزترین محیط ها برای زندگی تبدیل کرده است. با این حال، همین سختی ها، شرایطی را فراهم آورده اند که موجب شده تنها گونه هایی خاص و بسیار مقاوم از گیاهان و جانوران، در آن دوام بیاورند. مقاومت زیستی این گونه ها، مورد توجه دانشمندان برای مطالعه توان زیستن در شرایط افراطی قرار گرفته است.
از لحاظ زمین شناسی، کویر اَتاکاما دارای ساختارهایی منحصر به فرد همچون گنبدهای نمکی، دره های خشک، و تپه های شنی بادساخته است. این پدیده های طبیعی در کنار ترکیبات معدنی خاص خاک منطقه، چشم اندازی فرازمینی به این ناحیه بخشیده اند. به همین دلیل، ناسا از این کویر به عنوان یکی از بسترهای آزمایشی برای شبیه سازی سطح مریخ استفاده کرده است، چرا که شباهت های زیادی میان شرایط آن دو وجود دارد.
یکی دیگر از جذابیت های کویر اَتاکاما، آسمان شب آن است. به دلیل نبود آلودگی نوری و رطوبت، این منطقه یکی از بهترین نقاط روی زمین برای رصد آسمان و انجام مطالعات اخترشناسی محسوب می شود. رصدخانه های مدرنی در ارتفاعات این کویر ساخته شده اند که بسیاری از کشفیات جدید نجومی در آن ها صورت گرفته است.
پدیده جهش های زیستی در کویر اَتاکاما، نمونه ای الهام بخش از پویایی طبیعت حتی در سخت ترین شرایط ممکن است. این جهش ها که در اثر کمترین تغییر اقلیمی فعال می شوند، نشان دهنده پتانسیل های نهفته در زیست بوم های به ظاهر خاموش هستند. مطالعات این نوع از واکنش های زیستی، می تواند به درک بهتر چرخه های حیات در شرایط بحرانی کمک کند.
کویر اَتاکاما با ویژگی های منحصر به فرد اقلیمی، زمین شناختی و زیستی خود، یکی از شاهکارهای طبیعت به شمار می رود. چه از منظر علمی و چه از منظر زیبایی شناسی طبیعی، این منطقه جایگاه خاصی در میان بیابان های جهان دارد. حضور نادر اما باشکوه گل های وحشی، شکوه زیست در دل خشکی مطلق را به نمایش می گذارد و نشان می دهد که حتی در خشن ترین اقلیم ها نیز، زندگی همواره در کمین فرصت هاست.
