این پاورپوینت به بررسی مفهوم، ابعاد، مدل ها و تحقیقات مرتبط با تعهد سازمانی پرداخته و نقش آن در نگرش های شغلی و ساختار سازمانی را تحلیل می کند.
مقدمه
تعهد سازمانی یکی از مفاهیم بنیادین در حوزه رفتار سازمانی است که به عنوان نوعی وابستگی روانی میان فرد و سازمان در نظر گرفته می شود. این مفهوم نه تنها نشان دهنده میزان علاقه مندی و تعلق خاطر کارکنان نسبت به اهداف و ارزش های سازمان است، بلکه تأثیر مستقیم بر عملکرد، بهره وری و وفاداری شغلی نیز دارد. اهمیت این متغیر در ادبیات علمی، آن را به موضوعی پرتکرار در تحقیقات مدیریتی بدل کرده است.
نخستین بار، تعهد سازمانی به عنوان یک نگرش شغلی از سوی محققانی چون پورتر و همکارانش تعریف شد. آنان تعهد سازمانی را پذیرش اهداف سازمان، تمایل به مشارکت فعال و علاقه به باقی ماندن در سازمان معرفی کردند. این تعریف بعدها با دیدگاه های روانشناختی و جامعه شناختی تکمیل شد و تعهد به عنوان یکی از پایه های ثبات سازمانی مطرح گردید.
مطالعات گوناگون نشان داده اند که تعهد سازمانی تأثیر عمیقی بر رضایت شغلی، غیبت، ترک خدمت و بهره وری کارکنان دارد. رابینز تعهد را حالتی می داند که در آن فرد سازمان را بخشی از هویت خود تلقی کرده و خواهان تداوم حضور در آن است. در همین راستا، چاتمن و اورایلی آن را نوعی دلبستگی عاطفی به اهداف سازمان تعریف کرده اند که مستقل از منافع فردی شکل می گیرد.
ابعاد تعهد سازمانی در نظریه های مختلف به شیوه های گوناگونی طبقه بندی شده اند. اتزیونی آن را به سه دسته تعهد اخلاقی، حسابگرانه و انتقال پذیر تقسیم می کند. در حالی که آلن و مایر بر سه بُعد عاطفی، مستمر و هنجاری تأکید دارند. این ابعاد نمایانگر دلایل متفاوتی هستند که افراد را به سازمان وفادار نگه می دارند.
در طبقه بندی پارسونز، مفهوم تعهد گسترده تر شده و شامل تعهد سازمانی، حرفه ای، کاری و رابطه ای می شود. این تنوع در ابعاد نشان می دهد که انگیزه های وفاداری به سازمان تنها اقتصادی یا وظیفه محور نیست، بلکه طیفی از انگیزش های اجتماعی و شخصی نیز در آن نقش دارد.
مدل های ارائه شده برای تبیین تعهد سازمانی نیز بر اساس همین تنوع نظری توسعه یافته اند. این مدل ها تلاش می کنند ارتباط میان نگرش های شغلی، رفتار کارکنان و ساختار سازمانی را روشن کنند. مدل هایی مانند مدل سه بخشی آلن و مایر از مهم ترین مدل های رایج در این زمینه محسوب می شوند.
برای سنجش میزان تعهد سازمانی از ابزارهایی چون پرسشنامه های استاندارد استفاده می شود. این پرسشنامه ها ابعاد مختلف تعهد را اندازه گیری کرده و امکان تحلیل آن در سطح فردی و سازمانی را فراهم می کنند. تفسیر نتایج حاصل از این ابزارها می تواند نقش کلیدی در تصمیم گیری های منابع انسانی داشته باشد.
تحقیقات داخلی و خارجی متعددی پیرامون تعهد سازمانی انجام شده اند. در مطالعات خارجی، بیشتر بر نقش فرهنگ سازمانی و محیط کاری تأکید شده، در حالی که در تحقیقات داخلی، عوامل فرهنگی، مدیریتی و ساختار سنتی سازمان ها بیشتر مدنظر قرار گرفته اند. بررسی تطبیقی این تحقیقات می تواند زمینه ساز تدوین راهکارهای مؤثر برای تقویت تعهد باشد.
تعهد سازمانی مفهومی پویا و چندلایه است که از تلاقی عوامل فردی، سازمانی و اجتماعی شکل می گیرد. درک صحیح این مفهوم و کاربرد نتایج پژوهش های مرتبط با آن، مسیر تحلیل رفتار کارکنان در سازمان های امروزی را هموارتر می سازد.
فهرست مطالب
مفهوم تعهد سازمانی
ابعاد تعهد سازمانی
مدل هایی از تعهد سازمانی
پرسشنامه های تعهد سازمانی
تحقیقات انجام شده در خارج
تحقیقات انجام شده در داخل
منابع
