این پاورپوینت به بررسی آپومیکسی (Apomixis) در کشاورزی، تاریخچه، انواع، نحوه تولید مثل در گیاهان نهان دانگان و نقش آن در اصلاح نباتات می پردازد.
مقدمه:
آپومیکسی (Apomixis) نوعی تولیدمثل غیرجنسی در گیاهان است که بدون ترکیب گامت های نر و ماده، منجر به تولید بذر می شود. این پدیده در گونه های متعددی از گیاهان، به ویژه در خانواده های POACEAE، COMPOSITAE و ROSACEAE مشاهده شده و نقش مهمی در تکثیر و اصلاح نباتات دارد. نخستین بار در سال 1919، دانشمندی به نام Leuwen این پدیده را در دانه مرکبات شناسایی کرد. همچنین، اصطلاح آپومیکسی در سال 1908 توسط وینکلر مطرح شد و به مرور زمان به عنوان یکی از مباحث کلیدی در ژنتیک گیاهی و کشاورزی مورد توجه قرار گرفت.
این فرایند عمدتاً در گیاهان چندساله و پلی پلوئید رخ می دهد و بیش از 300 گونه از 35 خانواده گیاهی مختلف را شامل می شود. در گیاهان آپومیکت، بذرها بدون لقاح تشکیل شده و به صورت کلون های ژنتیکی والدین باقی می مانند. این ویژگی منجر به پایداری ویژگی های مطلوب در نسل های بعدی شده و از تغییرات ژنتیکی ناخواسته جلوگیری می کند. اختلال در تقسیم میوز سلول های مادر کیسه جنینی از جمله عوامل اصلی بروز این پدیده محسوب می شود.
آپومیکسی در گیاهان زراعی خاصی مانند سورگوم، انبه و برخی مرکبات نیز مشاهده شده و اهمیت ویژه ای در اصلاح نباتات دارد. این پدیده امکان تثبیت هتروزیس را از طریق تکثیر بذر فراهم کرده و به افزایش بهره وری در کشاورزی کمک می کند. علاوه بر این، گیاهان حاصل از این فرایند، ویژگی های ژنتیکی پایه مادری را حفظ کرده و یکنواختی بیشتری در جمعیت گیاهی ایجاد می کنند.
مطالعات ژنتیکی نشان داده است که بذرهای آپومیکسی رشد سریعتری نسبت به بذرهای جنسی دارند. همچنین، این بذرها معمولاً عاری از ویروس بوده و در نتیجه، گیاهان سالم تری تولید می کنند. این مزیت موجب شده است که آپومیکسی به عنوان یک راهکار مؤثر برای تکثیر گیاهان ارزشمند در کشاورزی مدرن مورد توجه قرار گیرد.
با توجه به تأثیر آپومیکسی در تولید پایدار و افزایش بهره وری محصولات کشاورزی، تحقیق در زمینه این پدیده همچنان ادامه دارد. شناسایی ژن های مرتبط با آپومیکسی و توسعه روش های بیوتکنولوژیکی برای بهره برداری از آن، می تواند آینده ای نویدبخش برای بهینه سازی تولید بذرهای اصلاح شده و مقاوم به شرایط محیطی رقم بزند.
فهرست مطالب:
انواع آپومیکسی
روش تشخیص آپومیکسی
مشکلات مربوط به آپومیکسی
موارد استفاده از آپومیکسی در اصلاح نباتات
آپومیکسی در گردو و مرکبات
منابع
