مقاله آدنوكارسينوم معده

آدنوکارسینوم معده یکی از شایع ترین انواع سرطان های دستگاه گوارش است که عوامل خطر، اپیدمیولوژی، علائم و راهکارهای تشخیصی آن در این مقاله بررسی می شوند.

مقدمه

آدنوکارسینوم معده یکی از چالش های اساسی در حوزه بیماری های دستگاه گوارش محسوب می شود. این نوع سرطان با توجه به روند تاریخی خود، از جمله علل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در جهان بوده است. با وجود کاهش مداوم نرخ بروز آن در کشورهای توسعه یافته، همچنان در بسیاری از مناطق جهان، از جمله آسیا و آمریکای جنوبی، میزان شیوع بالایی دارد. بررسی تغییرات اپیدمیولوژیک این بیماری نشان می دهد که عوامل محیطی، تغذیه ای و ژنتیکی نقش قابل توجهی در افزایش یا کاهش خطر ابتلا به آن دارند.

تغییر الگوهای تغذیه ای، بهبود کیفیت مواد غذایی و افزایش آگاهی عمومی از جمله دلایل کاهش بروز این سرطان در کشورهای توسعه یافته محسوب می شوند. با این حال، در برخی جوامع که مصرف غذاهای دودی، شور و فرآوری شده رایج است، همچنان میزان ابتلا بالا گزارش می شود. مطالعات نشان داده اند که ارتباط مستقیمی بین عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری و افزایش خطر آدنوکارسینوم معده وجود دارد. این باکتری که در مخاط معده زندگی می کند، می تواند زمینه ساز تغییرات پیش سرطانی و در نهایت بروز تومورهای بدخیم شود.

ویژگی های بالینی این سرطان معمولاً در مراحل ابتدایی نامشخص بوده و اغلب بیماران در مراحل پیشرفته تشخیص داده می شوند. این امر، یکی از دلایل اصلی میزان بقای پایین در مبتلایان به آدنوکارسینوم معده است. روش های غربالگری و تشخیص زودهنگام از جمله اندوسکوپی و بررسی نشانگرهای زیستی در کاهش نرخ مرگ و میر ناشی از این بیماری اهمیت زیادی دارند. در کنار این روش ها، مطالعات گسترده ای در حال انجام است تا نقش عوامل ژنتیکی و جهش های مرتبط با این سرطان بهتر درک شود.

در سال های اخیر، تحقیقات روی نقش ایمنی درمانی و هدف گیری مولکولی در درمان آدنوکارسینوم معده افزایش یافته است. این روش ها که بر اساس مکانیسم های مولکولی تومور طراحی شده اند، می توانند تأثیر قابل توجهی بر بهبود پیش آگهی بیماران داشته باشند. همچنین، بررسی تأثیر درمان های ترکیبی شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی نشان داده است که انتخاب استراتژی مناسب درمانی به فاکتورهای مختلفی از جمله مرحله بیماری، وضعیت بیمار و ویژگی های مولکولی تومور بستگی دارد.

با توجه به ماهیت پیچیده و چندعاملی آدنوکارسینوم معده، پژوهش های آینده می توانند به شناسایی راهکارهای مؤثرتر برای پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان این بیماری کمک کنند. مطالعات اپیدمیولوژیک گسترده تر، بررسی تأثیر رژیم های غذایی و توسعه روش های درمانی نوین از جمله حوزه های کلیدی تحقیقاتی محسوب می شوند.

بیان مسأله

آدنوکارسینوم معده، از لحاظ تاریخی، یکی از مهم ترین عوامل مرگ و میر ناشی از سرطان در جهان بوده است. در دهه ۱۹۳۰، این بیماری در ایالات متحده به عنوان نخستین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در مردان و سومین علت در زنان شناخته می شد. خوشبختانه، از پایان جنگ جهانی دوم به بعد، شیوع این سرطان در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای توسعه یافته، به طور مداوم کاهش یافته است. در واقع، شاید هیچ بیماری بدخیمی را نتوان یافت که چنین روند نزولی پایداری را طی کرده باشد. با این حال، تا سال ۱۹۸۰، سرطان معده همچنان یکی از علل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در جهان محسوب می شد.

در سال ۱۹۹۶، این سرطان با ۶۲,۸۰۰ مورد فوتی در سال، دومین علت مرگ و میر سرطانی باقی ماند. همچنین، در سال ۱۹۹۷، به عنوان هشتمین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در ایالات متحده ثبت شد. در همان سال، ۲۲,۸۰۰ مورد جدید از این بیماری شناسایی شد که منجر به مرگ ۱۴,۰۰۰ نفر گردید و هزینه ای بالغ بر ۱.۸ میلیارد دلار برای مراقبت های بهداشتی به همراه داشت.

اما با وجود روند جهانی کاهش بروز این بیماری، همچنان این سرطان به طور بی رحمانه جان بیماران را می گیرد. علت اصلی این موضوع آن است که متأسفانه، سرطان معده اغلب در مراحل پیشرفته تشخیص داده می شود و میزان بقای ۵ ساله بیماران کمتر از ۱۰ درصد است.

از این رو، شناسایی عوامل خطرساز و ضایعات پیش سرطانی، همراه با غربالگری مناسب، می تواند نقش مهمی در تشخیص زودهنگام این بیماری کشنده ایفا کند. یکی از مهم ترین عوامل خطرزا در بروز سرطان معده، باکتری مارپیچی هلیکوباکتر پیلوری است که از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO) به عنوان یک سرطان زای کلاس ۱ دسته بندی شده است. تحقیقات گسترده ای نشان داده اند که این باکتری در ایجاد ضایعات پیش سرطانی نقش دارد. بنابراین، ریشه کن کردن این عفونت می تواند گامی اساسی در پیشگیری از سرطان معده باشد.

در ادامه، به بررسی دقیق تر سرطان معده، ضایعات پیش سرطانی و نقش هلیکوباکتر پیلوری در این بیماری خواهیم پرداخت.

اپیدمیولوژی آدنوکارسینوم معده

سرطان معده از نظر جغرافیایی الگوی پراکندگی مشخصی دارد، به طوری که بالاترین میزان شیوع آن در شرق آسیا مشاهده شده است. ژاپن در صدر فهرست کشورهای دارای بیشترین میزان بروز این بیماری قرار دارد، در حالی که از نظر مرگ و میر ناشی از سرطان معده، کشورهای کره جنوبی، کاستاریکا، جمهوری های شوروی سابق و ژاپن به ترتیب در رتبه های اول تا چهارم جهان جای گرفته اند. در مقابل، آمریکای شمالی، استرالیا، اروپای غربی و آفریقا جزو مناطقی با کمترین میزان بروز این سرطان محسوب می شوند.

در ایالات متحده، اغلب بیماران هنگام تشخیص در بازه سنی ۶۵ تا ۷۴ سال قرار دارند. میانگین سنی ابتلا در مردان ۷۰ سال و در زنان ۷۴ سال گزارش شده است. بین سال های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۶، میزان مرگ و میر ناشی از این بیماری در مردان ۶.۱ نفر در هر ۱۰۰,۰۰۰ نفر و در زنان ۲.۸ نفر در هر ۱۰۰,۰۰۰ نفر بوده است. در کشورهایی که میزان بروز این سرطان بالاتر است، سن ابتلا حدود یک دهه زودتر از کشورهای دیگر است، که این موضوع احتمالاً به دلیل برنامه های غربالگری مؤثرتر در این کشورها است. به عنوان مثال، میزان تشخیص سرطان معده زودرس (Early Gastric Cancer) در شرق آسیا به طور قابل توجهی بیشتر از کشورهای غربی گزارش شده است.

زمانی که سرطان معده در سنین پایین تر رخ می دهد، نسبت ابتلا در مردان و زنان تقریباً برابر است. در این موارد، ارتباط بیشتری با گروه خونی A و سابقه خانوادگی سرطان مشاهده می شود. همچنین، نوع منتشر این سرطان (Diffuse Type) شیوع بیشتری نسبت به نوع روده ای (Intestinal Type) دارد.

از دهه ۱۹۶۰، میزان مرگ و میر ناشی از سرطان معده در میان جمعیت سیاه پوست آمریکا تقریباً دو برابر سفیدپوستان شده است. علاوه بر این، خطر ابتلا به این سرطان در میان بومیان آمریکایی و افراد هیسپانیک (Hispanic) نیز دو برابر سفیدپوستان گزارش شده است. مطالعات متعددی نشان داده اند که این تفاوت ممکن است با عوامل اجتماعی-اقتصادی مرتبط باشد، به طوری که میزان مرگ و میر سرطان معده در میان افرادی با وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین تر بیشتر است. با این حال، بر اساس داده های اخیر مرکز ملی مطالعات سرطان ایالات متحده، این فرضیه نیاز به بررسی بیشتری دارد. این مرکز اعلام کرده است که توزیع قومی بیماران مبتلا به سرطان معده با ترکیب قومی سرشماری ملی تفاوت چندانی ندارد. به عنوان مثال، آفریقایی تبارها ۱۲.۵ درصد از بیماران مبتلا به سرطان معده را تشکیل می دهند که تقریباً برابر با نسبت آن ها در سرشماری ملی است.

از نظر جنسیت، میزان ابتلا به سرطان معده در میان مردان، چه سیاه پوست و چه سفیدپوست، تقریباً دو برابر زنان است. این تفاوت در سراسر جهان مشاهده می شود.

در ایالات متحده، توزیع سرطان معده در بخش های مختلف معده به صورت زیر گزارش شده است:

• ۳۹ درصد در یک سوم پروگزیمال (نزدیک ترین بخش به مری)،
• ۱۷ درصد در یک سوم میانی،
• ۳۲ درصد در یک سوم دیستال (دورترین بخش معده)،
• ۱۲ درصد درگیر شدن کل معده.

کاهش نرخ ابتلا به سرطان معده در چند دهه اخیر، عمدتاً به دلیل کاهش موارد سرطان در ناحیه دیستال معده بوده است. با این حال، مطالعات اخیر نشان داده اند که میزان ابتلا به سرطان در ناحیه کاردیا (بخش ورودی معده) ثابت مانده و از دهه ۱۹۷۰، میزان سرطان در محل اتصال معده به مری (Gastroesophageal Junction) روند افزایشی داشته است.

فهرست مطالب

فصل اول : مقدمه 1
نقش ژنتیک در اتیولوژی آدنوکارسینوم معده 8
عوامل خطرساز آدنوکارسینوم معده 11
ضایعات پیش سرطانی آدنوکارسینوم معده 19
آدنوکارسینوم معده ؛ غربالگری 25
آشنایی با هلیکوباکترپیلوری 29
اپیدمیولوژی 31
انتقال عفونت 33
فاکتورهای بیماری زای هلیکوباکترپیلوری 35
عفونت حاد ناشی از هلیکوباکترپیلوری 40
پاتوژنر التهاب 42
هلیکوباکترپیلوری ؛ تشخیص 47
هلیکوباکترپیلوری ؛ تدبیر شخصی 53
هلیکوباکترپیلوری ؛ درمان 55
فصل دوم : زمینه و پیشینه تحقیق 58
فهرست منابع 63