این پاورپوینت به بررسی ویژگی ها، خواص، تاریخچه و خطرات مسمومیت جیوه پرداخته و اطلاعاتی درباره علائم و مراحل بیماری ارائه می دهد.
مقدمه
جیوه عنصری فلزی، سنگین و به رنگ سفید مایل به نقره ای است که به دلیل داشتن فشار بخار بالا و خواص سمی، از دیرباز مورد توجه بوده است. این فلز تنها عنصری است که در دمای معمولی به صورت مایع باقی می ماند و به دلیل سمی بودن بخارات آن، قرار گرفتن در معرض آن می تواند اثرات مخربی بر بدن انسان داشته باشد. در گذشته، بردگان و محکومین را برای استخراج این عنصر در معادن به کار وادار می کردند که باعث شیوع مسمومیت های شدید در میان آنها می شد.
اولین بار علائم مسمومیت با جیوه توسط ژان فرنل (Jean Fernel) توصیف شد و بعدها کوسمول، مسمومیت جیوه در آینه سازان را شرح داد. نشانه کوسمول، که شامل قرمزی در ته حلق است، یکی از نشانه های اصلی مراحل مسمومیت ناشی از جیوه محسوب می شود. این مراحل شامل عوارضی چون التهاب لثه، ریزش دندان ها، اختلالات عصبی و در نهایت آسیب به اندام های حیاتی است که در اثر استنشاق بخارات جیوه ایجاد می شوند.
جیوه، اگرچه کاربردهای متعددی در صنایع مختلف دارد، اما به عنوان یک عنصر ضروری برای بدن شناخته نمی شود. استفاده های صنعتی آن شامل تولید دماسنج، فشارسنج، آینه سازی و تولید برخی مواد شیمیایی خاص است. با این وجود، به دلیل خاصیت سمی این فلز، تماس مداوم یا استنشاق بخارات آن می تواند موجب آسیب جدی به سیستم عصبی مرکزی، کلیه ها و دستگاه گوارش شود.
فشار بخار بالای جیوه، یکی از ویژگی های مهم آن است که باعث می شود در محیط های سربسته، بخارات آن به سرعت در هوا منتشر شده و خطر مسمومیت را افزایش دهد. این خاصیت سبب شده است که در محیط های کاری مرتبط با جیوه، رعایت اصول ایمنی و تهویه مناسب از اهمیت بالایی برخوردار باشد.
در آینه سازی، که یکی از کاربردهای سنتی جیوه محسوب می شود، تماس مداوم کارگران با بخارات آن، منجر به مسمومیت های مزمن می شود که نشانه های آن به تدریج ظاهر شده و در نهایت منجر به بروز اختلالات جسمی و عصبی می گردد. این موضوع در گذشته، با توجه به نبود تجهیزات حفاظتی مناسب، آسیب های جدی به سلامتی کارگران وارد می کرد.
مطالعات علمی امروزی نشان داده اند که مسمومیت ناشی از جیوه می تواند موجب بروز اختلالات شناختی، کاهش حافظه، لرزش های غیرارادی و حتی اختلالات رفتاری شود. به همین دلیل، استفاده از جیوه در صنایع مدرن، به طور قابل توجهی کاهش یافته و جایگزین های ایمن تری مورد استفاده قرار گرفته اند.
اقدامات ایمنی در ارتباط با استفاده از جیوه، شامل تهویه مناسب، استفاده از تجهیزات حفاظتی و آموزش صحیح کارکنان، می تواند خطرات ناشی از تماس با این فلز سمی را کاهش دهد. همچنین، پایش مستمر محیط های کاری، نقشی اساسی در پیشگیری از مسمومیت های ناشی از جیوه ایفا می کند.
