این پاورپوینت به بررسی جامع گچ، آهک، سیمان، شن، ماسه، خاک، قیر، آجر، سنگ، چوب و دیگر عناصر در آشنایی با مواد و مصالح ساختمانی می پردازد.
مقدمه
مواد و مصالح ساختمانی از دیرباز نقش اساسی در توسعه زیرساخت های انسانی داشته اند. در بررسی سیر تحول این مصالح، گچ از جمله موادی است که با قدمتی بیش از پنج هزار سال، جایگاه ویژه ای در صنعت ساخت و ساز به خود اختصاص داده است. استفاده های گسترده آن در ابنیه های قدیمی گواهی بر دوام، در دسترس بودن و سهولت کاربرد این ماده سنتی است. گچ که از فرآوری سنگ گچ به دست می آید، هنوز هم در لایه های مختلف ساختمان سازی به کار می رود و هم زمان ویژگی های فنی و اقتصادی آن موجب تداوم استفاده گسترده آن شده است.
آهک نیز به عنوان یکی دیگر از مصالح دیرینه، از زمان کشف آتش مورد توجه انسان قرار گرفته است. دیوار چین از نمونه های تاریخی به کارگیری گسترده این ماده در مقیاس عظیم است. با وجود محدودیت های مصرف آهک در کاربردهای امروزی به دلیل ویژگی های شیمیایی خاص آن، هنوز هم نقش آن در زیرسازی های مقاوم و کنترل پوشش های گیاهی در مسیرهای راهسازی غیرقابل انکار است. استفاده از آهک در ساختارهای مختلف، از منظر مهندسی ژئوتکنیک نیز ارزشمند تلقی می شود.
با پیشرفت علوم مهندسی، مصالحی نظیر سیمان جایگزین برخی مصالح سنتی شدند و به دلیل ویژگی های مکانیکی بالا، به طور گسترده در ساخت سازه های مدرن به کار گرفته شدند. سیمان پرتلند، رایج ترین نوع سیمان در ایران و جهان، به دلیل گیرش سریع و مقاومت مطلوب، در تمامی مراحل ساخت مورد استفاده قرار می گیرد. خواص فیزیکی، شیمیایی و نحوه ترکیب این ماده، مسیر توسعه بتن و سازه های مسلح را هموار کرده است.
شن و ماسه از دیگر مصالح کلیدی در ساخت و ساز به شمار می روند. این دانه ها که به طور طبیعی در بستر رودخانه ها یا از خرد کردن سنگ ها به دست می آیند، در ساخت ملات، بتن و زیرسازی نقش محوری دارند. توزیع دانه بندی و میزان ناخالصی های موجود در شن و ماسه بر مقاومت نهایی سازه های بتنی تأثیر مستقیمی دارد و شناخت این ویژگی ها برای تضمین کیفیت پروژه ها ضروری است.
در کنار مصالح سنگی، مواد نسوز و مقاوم در برابر حرارت نیز جایگاه ویژه ای دارند. این مصالح به طور خاص در مکان هایی با دمای بالا مانند کوره ها یا صنایع فولاد به کار می روند. خواص حرارتی، ترکیب شیمیایی و مقاومت در برابر شوک های حرارتی از جمله عواملی است که انتخاب این مواد را تعیین می کند. تکنولوژی تولید نسوزها در سال های اخیر با رشد قابل توجهی روبه رو بوده است.
مصالحی نظیر خاک، قیر، آجر و سنگ نیز بخش های مهمی از صنعت ساخت و ساز را تشکیل می دهند. قیر با خاصیت چسبندگی و عایق پذیری بالا در آسفالت سازی و ایزولاسیون کاربرد دارد. آجر، با تنوع در شکل، رنگ و بافت، هم در سازه های باربر و هم در نمای ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. خاک نیز با در نظر گرفتن خواص ژئوتکنیکی، در بسیاری از پروژه های عمرانی و زیرساختی نقش کلیدی ایفا می کند.
چوب و شیشه به عنوان موادی با کاربری خاص تر، در بخش های تزئینی، نازک کاری و حتی باربری سبک مورد استفاده قرار می گیرند. چوب با تنوع بالا در گونه های طبیعی، قابلیت های ویژه ای در ایجاد زیبایی و انعطاف پذیری در طراحی دارد. شیشه نیز به عنوان متریالی شفاف، سبک و مدرن در نمای ساختمان ها و جداره های داخلی، نقش عملکردی و زیبایی شناختی مهمی ایفا می کند.
آشنایی با مواد و مصالح ساختمانی مستلزم بررسی علمی، فنی و کاربردی هر یک از این اجزا به صورت مستقل و همچنین در تعامل با یکدیگر است. تحلیل دقیق خواص مکانیکی، حرارتی و زیست محیطی مصالح، کلید انتخاب بهینه در پروژه های عمرانی به شمار می رود و باعث می شود روند طراحی و اجرا بر پایه های اصولی تر و با دوام تر پیش رود.
فهرست مطالب:
گچ
آهک
سیمان
شن و ماسه
نسوزها
خاک
کاشی
قیر
آجر
سنگ
چوب
شیشه
