این پاورپوینت به بررسی اصول طراحی مجتمع مسکونی روی شیب با تمرکز بر فرم، عملکرد، و ارتباط با سایت می پردازد.
مقدمه
طراحی مجتمع مسکونی روی شیب یکی از پیچیده ترین چالش ها در حوزه معماری و شهرسازی به شمار می رود. شیب های طبیعی زمین، شرایط خاصی را برای استقرار، توزیع فضاها، و دسترسی های افقی و عمودی ایجاد می کنند. در این شرایط، معماران باید با دقتی مضاعف به هماهنگی میان فرم معماری و توپوگرافی سایت توجه داشته باشند تا ضمن پاسخ گویی به نیازهای عملکردی، رابطه ای هم افزا میان بنا و طبیعت پیرامون برقرار شود.
نمونه ای شاخص از این نوع طراحی را می توان در ویلای مشهور «توگندات» اثر «میس وندر روهه» مشاهده کرد. این بنا که در دهه ۳۰ میلادی بر روی شیبی ملایم در حومه شهر برنو در جمهوری چک ساخته شده، تمامی جنبه های طراحی روی شیب را با دقتی مثال زدنی در خود جای داده است. فرم کلی بنا به گونه ای است که تنها بخشی از آن از دسترسی سواره قابل رؤیت بوده و باقی حجم در دل شیب جای گرفته است. این تصمیم معمارانه نه تنها بر زیبایی بصری پروژه افزوده، بلکه حریم بصری ساکنان را نیز تقویت کرده است.
ساختمان به دو حجم موازی تقسیم شده است که از طریق فضایی باز و شفاف به یکدیگر متصل هستند. این فضا ضمن ایجاد نفوذپذیری میان بخش های مختلف، دید گسترده ای به شهر فراهم آورده است. در طراحی داخلی نیز بهره گیری از پنجره های سراسری و امتداد بصری پیوسته از درون به بیرون، مرز میان فضای داخلی و فضای بیرونی را محو کرده است. همین ارتباط یکپارچه با محیط طبیعی، یکی از ویژگی های بارز طراحی مجتمع مسکونی روی شیب به شمار می رود.
میس وندرروهه در طراحی این پروژه از اصول سنتی معماری بهره برده است. اتاق های خواب همگی رو به جنوب و به سمت تراس هایی طراحی شده اند که به باغ مشرف هستند. این الگو علاوه بر تأمین نور طبیعی، بهره برداری حداکثری از منظر سایت را نیز ممکن ساخته است. همچنین، حضور یک پارتیشن نیم دایره ای در طبقه همکف، فضاهای عمومی خانه را به نحوی سیال از هم جدا کرده است.
مصالح به کار رفته در این بنا نیز به دقت انتخاب شده اند. چوب، سنگ طبیعی، پرده های ابریشمی و قالیچه های پشمی، با ظرافتی خاص در کنار یکدیگر قرار گرفته اند تا حس هماهنگی و آرامش در فضا غالب باشد. این انتخاب مصالح، علاوه بر تقویت جنبه زیبایی شناسی، در تطابق با طبیعت پیرامون نیز عمل کرده است. در نتیجه، بنا در بستر خود حل شده و جزئی از آن به نظر می رسد.
از دیگر ویژگی های مهم طراحی مجتمع مسکونی روی شیب، توجه به جزئیات ساخت و طراحی داخلی است. میس وندرروهه، که در طراحی صنعتی نیز تبحر داشت، تمامی عناصر داخلی نظیر مبلمان، دستگیره ها، و میزها را با دقت فراوان طراحی کرده است. این یکپارچگی در طراحی از بیرون تا درون، باعث شده که پروژه از انسجام فضایی بالایی برخوردار باشد.
طراحی چنین مجموعه هایی نیازمند درک عمیق از توپوگرافی سایت، اقلیم، نور، و مسیرهای حرکت است. پروژه ویلای توگندات نشان می دهد که چگونه می توان با تکیه بر اصول طراحی معماری، به ساخت بنایی دست یافت که نه تنها به شیب زمین واکنش نشان دهد، بلکه با آن در تعامل مستقیم قرار گیرد. این تعامل، اساس طراحی مجتمع مسکونی روی شیب را شکل می دهد.
