این پاورپوینت به بررسی ساختار، انواع، عوامل تأثیرگذار، کیفیت آب، حفر چاه، سیستم های آبخوان و چالش های بهره برداری از سفره های آب زیر زمینی می پردازد.
مقدمه:
سفره های آب زیر زمینی به عنوان یکی از مهم ترین منابع آب شیرین در جهان شناخته می شوند که در اثر نفوذ آب باران و رواناب ها به لایه های نفوذپذیر زمین به وجود می آیند. این لایه ها معمولاً شامل ماسه، شن، یا سنگ های شکسته ای هستند که توانایی ذخیره و انتقال آب را دارا می باشند. عملکرد طبیعی این سیستم ها در طی سال ها باعث انباشت حجم قابل توجهی از آب در اعماق زمین می شود که به آن آکیفر گفته می شود.
در روند شکل گیری سفره های آب زیر زمینی، کیفیت آب به واسطه ی عبور از میان لایه های مختلف زمین دچار تغییراتی می شود. در برخی موارد این تغییرات باعث بهبود کیفیت و تصفیه ی طبیعی آب می شود، در حالی که در مناطق دیگر ممکن است موجب آلودگی یا تخریب کیفیت آب گردد. این مسئله بستگی مستقیم به ماهیت شیمیایی و فیزیکی لایه های عبوری دارد.
بر اساس موقعیت و ساختار لایه های زمین، سفره های آب زیر زمینی به دو نوع آزاد و تحت فشار تقسیم می شوند. در سفره های آزاد، سطح آب مستقیماً با جو در تماس است، در حالی که در سفره های تحت فشار، لایه ای نفوذناپذیر بر بالای آب قرار دارد که فشار مضاعفی ایجاد می کند و موجب بالا آمدن سطح آب در چاه می شود.
بشر با مشاهده ی پدیده های طبیعی مانند نشت آب در چشمه ها و چاه ها، از دیرباز به وجود منابع آب زیر زمینی پی برده و از آن بهره برداری کرده است. در ایران، نمونه های کهنی مانند قنات ها نشان دهنده ی دانش بومی پیشرفته در شناسایی و استخراج این منابع ارزشمند بوده اند که هنوز نیز کاربرد دارند.
چاه های آب یکی از متداول ترین روش های برداشت آب از سفره های زیر زمینی هستند. چاه های نیمه عمیق اغلب به صورت دستی و با بهره گیری از ابزارهای سنتی حفر می شوند و در گذشته آب کشی از آنها با دلو و طناب صورت می گرفت. در سال های اخیر، این چاه ها با فناوری های نوین تجهیز شده اند تا بازده بیشتری داشته باشند.
چاه های عمیق با استفاده از دستگاه های حفاری مکانیزه حفر می شوند و برای استخراج آب از پمپ های قدرتمند بهره می برند. برداشت بی رویه و بیشتر از میزان تغذیه ی طبیعی سفره، باعث افت سطح ایستابی و خالی شدن تدریجی آکیفر می شود که آسیب های جبران ناپذیری در پی دارد.
سفره های آب زیر زمینی همچون یک سیستم پویا عمل می کنند. این سیستم دارای ورودی هایی مانند بارش ها و نفوذ سطحی، و خروجی هایی مانند برداشت های کشاورزی و شهری است. اگر تعادل بین ورودی ها و خروجی ها حفظ نشود، سامانه ی آبخوان به شدت آسیب پذیر خواهد شد.
بر هم خوردن تعادل در سیستم آبخوان می تواند منجر به کاهش کیفیت آب، نشست زمین، خشک شدن چاه ها و در نهایت تخریب منابع پایدار شود. مدیریت بهینه ی این منابع، وابسته به درک صحیح از ساختار زمین شناسی، چرخه ی آب و رفتارهای انسانی در بهره برداری است.
بنابراین شناخت دقیق و علمی از نحوه ی شکل گیری، انواع، عملکرد و مخاطرات سفره های آب زیر زمینی، اساس مدیریت پایدار و حفاظت از منابع آبی در مقیاس های محلی، منطقه ای و ملی به شمار می آید.
فهرست مطالب:
چاه
دو نوع چاه داریم، عمیق و نیمه عمیق
چاه نیمه عمیق
چاه عمیق
سیستم آبخوان
مشکلات سیستم
بالا آمدگی سطح آب زیر زمینی
پایین افتادن سطح آب زیر زمینی
ورودی های سیستم
خروجی های سیستم
معادله سیستم
راه حل
خسارتهای مورد انتظار
