این پاورپوینت به بررسی پدیده زمین لغزش و ضرورت پایدار سازی و راهکارهای تثبیت آن شامل روش های مهندسی، زیستی و مدیریت منابع آب می پردازد.
مقدمه :
زمین لغزش ها یکی از شایع ترین و در عین حال مخرب ترین پدیده های زمین شناسی محسوب می شوند که در اثر ناپایداری شیب ها و تغییرات در شرایط ژئوتکنیکی رخ می دهند. این پدیده شامل حرکت توده های خاک و سنگ به سمت پایین شیب است که می تواند خسارات سنگینی به زیرساخت ها، اراضی کشاورزی و مناطق مسکونی وارد کند. بررسی علل و مکانیسم های شکل گیری زمین لغزش ها نقش مهمی در اتخاذ رویکردهای علمی برای کاهش خسارات دارد.
از جمله عوامل تأثیرگذار بر زمین لغزش می توان به بارش های شدید، تغییرات سطح آب زیرزمینی، زمین لرزه ها، و فعالیت های انسانی همچون جنگل زدایی یا خاکبرداری اشاره کرد. ترکیب این عوامل با ویژگی های زمین شناسی مانند نوع خاک و ساختار لایه ها، احتمال بروز لغزش را افزایش می دهد. شناخت دقیق این عوامل، پایه ای برای ارزیابی خطر و برنامه ریزی های پایدار در مناطق مستعد است.
در این زمینه، پایدار سازی شیب ها به عنوان یکی از مهم ترین راهبردها برای مقابله با زمین لغزش مطرح می شود. رویکردهای مهندسی همچون احداث دیوارهای حائل، نصب میخ های سنگی، استفاده از ژئوسنتتیک ها، و اجرای سازه های تثبیت کننده می توانند نقش مهمی در افزایش مقاومت شیب ها ایفا کنند. انتخاب روش مناسب بسته به شرایط توپوگرافی، مکانیکی و هیدرولوژیکی انجام می شود.
در کنار راهکارهای فنی، به کارگیری روش های بیولوژیکی نیز در سال های اخیر اهمیت یافته است. کاشت گونه های گیاهی مقاوم با ریشه های عمیق می تواند به تثبیت خاک، کاهش فرسایش و کاهش نفوذپذیری کمک کند. این شیوه ضمن حفظ تعادل اکولوژیکی، هزینه های اجرایی را نیز کاهش می دهد و گزینه ای مناسب برای مناطق روستایی یا صعب العبور محسوب می شود.
یکی دیگر از روش های کلیدی در کنترل زمین لغزش، مدیریت صحیح آب های سطحی و زیرزمینی است. افزایش فشار آب منفذی یکی از دلایل عمده کاهش مقاومت برشی خاک و آغاز حرکت توده ای محسوب می شود. اجرای زهکش های سطحی و زیرسطحی، گالری های انحرافی و دیوارهای نفوذناپذیر از جمله اقداماتی هستند که می توانند نقش مؤثری در کاهش فشار آب و افزایش پایداری ایفا کنند.
تحلیل های عددی و مدل سازی رایانه ای امروزه در ارزیابی پایداری شیب ها جایگاه ویژه ای یافته اند. استفاده از نرم افزارهای تخصصی، امکان شبیه سازی شرایط بحرانی و پیش بینی رفتار شیب ها را در برابر بارهای مختلف فراهم می کند. این ابزارها به مهندسان امکان می دهند تا پیش از اجرای پروژه، گزینه های مختلف تثبیت را ارزیابی و بهینه سازی کنند.
مطالعات موردی در کشورهای مختلف جهان نشان دهنده موفقیت های متعددی در استفاده از ترکیب راهکارهای مهندسی و زیستی برای تثبیت شیب ها و کاهش خطر زمین لغزش ها هستند. بهره گیری از تجربیات بین المللی، با در نظر گرفتن شرایط زمین شناسی خاص ایران، می تواند مسیر مناسبی برای تدوین راهبردهای ملی باشد. در این راستا، تحلیل های تطبیقی بین پروژه های اجرا شده و وضعیت های مشابه در ایران ضروری به نظر می رسد.
در نهایت، اتخاذ رویکردی جامع که در آن، ارزیابی های ژئوتکنیکی، تحلیل های محیطی، راهکارهای مهندسی و زیست محیطی، و مدیریت منابع آب به صورت تلفیقی به کار گرفته شود، می تواند راهکاری مؤثر در مقابله با زمین لغزش ها باشد. با توجه به افزایش تغییرات اقلیمی و فعالیت های توسعه ای، ضرورت توجه به موضوع پایداری شیب ها بیش از پیش احساس می شود و می بایست در اولویت سیاست گذاری های عمرانی و زیربنایی قرار گیرد.
برخی از فهرست عناوین
مقدمه
خسارات زمین لغزش در ایران
ضرورت های پایدارسازی زمین لغزش ها در کشور
از دیدگاه فرسایش و رسوب
از دیدگاه تخریب مراتع و جنگل
از دیدگاه تخریب باغات و زمین های کشاورزی
از دیدگاه تخریب و انسداد جاده های ارتباطی
روش های پایدارسازی زمین لغزش ها
روش طراحی و اجرا
باربرداری
زهکشی
روش های زهکشی در عمل
زهکشی آب های زیرزمینی کم عمق
زهکشی آب های زیرزمینی عمیق
پایداری با تکنیک های بیومهندسی
اثرات مثبت و منفی پوشش گیاهی در پایداری دامنه ها
مکانیزم های هیدرومکانیکی پوشش گیاهی
نکات مهم جهت اجرای پروژه های بیومهندسی
روش های کشت
انتخاب نوع پوشش گیاهی
نقش ریشه ها در پایداری دامنه
روش های پایدارسازی مکانیکی
دیوارهای حائل
دیوارهای حائل وزنی
دیوار حائل طره ای
دیوار حائل با پشت بند
دیوار حائل گابیونی
دیوار حائل پیش ساخته
دیوار ديافراگمی
تثبیت خاک بوسیله تزریق و اختلاط
منابع
