این پاورپوینت به بررسی تحلیل معماری میدان نقش جهان اصفهان و بناهای شاخص آن در دوره صفویه می پردازد.
مقدمه:
میدان نقش جهان اصفهان یکی از بزرگ ترین و باشکوه ترین میادین تاریخی جهان به شمار می رود که در دوره صفویه شکل گرفته است. این میدان نه تنها به عنوان یک فضای شهری درخشان مطرح است، بلکه مجموعه ای از بناهای معماری ارزشمند را نیز در خود جای داده است. تحلیل معماری میدان نقش جهان اصفهان، افق های تازه ای از درک ساختار شهری، تناسبات فضایی و مفاهیم اجتماعی و فرهنگی معماری ایرانی را آشکار می سازد.
معماری دوره صفویه با تأکید بر شکوه، تقارن، تزئینات هنرمندانه و تلفیق منظم فضاهای مذهبی، سیاسی و اقتصادی، نقطه عطفی در تاریخ معماری ایران ایجاد کرد. در این میدان، عناصر معماری نه تنها عملکردی بلکه هویتی نیز دارند. آرایش دقیق عناصر اصلی میدان از جمله مسجد امام، مسجد شیخ لطف الله، سردر قیصریه و کاخ عالی قاپو گویای نظم فکری معماری عصر صفوی است.
مسجد امام که با نام های مسجد شاه یا مسجد جامع عباسی نیز شناخته می شود، یکی از نمونه های برجسته معماری اسلامی در ایران است. استفاده از کاشی کاری هفت رنگ، هندسه دقیق فضا، ایوان های مرتفع و گنبدهای باشکوه از مهم ترین ویژگی های معماری این بنا محسوب می شود. در تحلیل معماری میدان نقش جهان اصفهان، موقعیت قرارگیری مسجد در امتداد محور فرعی و تطابق آن با ساختار میدان بسیار قابل توجه است.
در ضلع شرقی میدان، مسجد شیخ لطف الله با حجمی متقارن و ظریف قرار دارد. این مسجد با گنبد فیروزه ای رنگ و فضای داخلی منقوش به مقرنس کاری های نفیس و خوشنویسی های دقیق، نمونه ای کم نظیر از هنر معماری و تزئینی عصر صفوی است. طراحی بدون مناره ها، سادگی نما و ابعاد کوچک تر مسجد، با کاربری اختصاصی آن مرتبط است.
کاخ عالی قاپو که در ضلع غربی میدان واقع شده است، نقش کاخ حکومتی را ایفا می کرده و با تزئینات گچ بری ها، نقاشی های دیواری و سالن موسیقی بی نظیر خود، جلوه ای از ترکیب معماری تشریفاتی و کاربردی را به نمایش می گذارد. تحلیل معماری میدان نقش جهان اصفهان بدون بررسی جزئیات ساختاری و عملکردی این کاخ ناقص خواهد بود.
ویژگی های معماری عصر صفویه در این میدان به خوبی قابل مشاهده است: تقارن هندسی، پیوند ارگانیک میان فضاهای باز و بسته، استفاده هوشمندانه از مصالح، توجه به دید و منظر شهری و ترکیب هنرمندانه فرم و معنا. میدان نقش جهان، در حقیقت بازتابی از تفکر معماری-فرهنگی آن دوران است که در قالب یک فضای شهری منسجم تجسم یافته است.
در تحلیل معماری میدان نقش جهان اصفهان، تمامی بناهای اطراف میدان همچون قطعاتی از یک پازل بزرگ عمل می کنند که با هماهنگی کامل در خدمت یک ایده مرکزی قرار گرفته اند. این میدان نه تنها به عنوان فضایی برای تجمع و فعالیت های عمومی بلکه به عنوان بیانیه ای معماری از هویت فرهنگی عصر صفویه به شمار می آید.
فهرست مطالب اصلی:
معماری عصر صفویه
سایر ویژگی های معماری این عصر
میدان نقش جهان
کاخ عالی قاپو
مسجد امام (مسجد شاه یا جامع عباسی)
مسجد شیخ لطف الله
