این پاورپوینت به بررسی روند پيدايش مظاهر تمدن، مراحل شكل گيری زندگی اجتماعی و اقتصادی و تحولات تمدن و فرهنگ ايران پيش از اسلام می پردازد.
مقدمه
تاريخ تمدن و فرهنگ ايران را نمی توان بدون درک پايه های اوليه تمدن انسانی بررسی کرد. پیش از آنکه تمدن و فرهنگ در اين سرزمين شكل گيرد، انسان ها برای تأمين بقاء خود، مراحل شكار، گردآوری خوراک و سپس كشاورزی را طی كردند. اين سیر تحول از حيات ابتدایی به ساختارهای پيچيده اجتماعی، زمينه ساز تمدن های کهن و فرهنگ های ژرف در ايران شد.
نخستين گام های انسان به سوی تمدن با ورود به دوره كشاورزی برداشته شد؛ دورانی كه در آن نه تنها نياز به تغذيه پایدار برآورده شد، بلكه پايه های ساختن خانه، شهر، خانواده و سازمان اجتماعی نيز شكل گرفت. این دوره نشان از آرامش نسبی انسان و گذار از وابستگی کامل به طبيعت داشت.
در گذار از زندگي متحرك شکارگری به سكونت در مناطق زراعی، انسان نسبت به زمين حس مالكيت يافت. مالكيت زمین موجب تثبيت گروه های انسانی، شكل گيری مفاهيم حقوقی و نيز توليد مازاد شد. اين تحولات، شرايط لازم برای ايجاد نهادهای اجتماعی و اقتصادی مانند حكومت، طبقات اجتماعی و مبادله كالا را فراهم ساخت.
يكي از نقاط عطف تمدن، ظهور انديشه جمع آوری ثروت و ذخيره محصولات بود. اين انديشه از مشاهده طبيعت الهام گرفت؛ همانگونه كه مورچه و زنبور عسل به گردآوری ذخایر مي پردازند، انسان نيز به اندوختن پرداخت. اين آغاز شكل گيری تجارت و مفهوم سود در مناسبات انسانی بود.
با رواج مبادله كالا، روابط بين جوامع گسترش يافت و اين ارتباطات زمينه ساز انتقال دانش، صنعت و فرهنگ از سرزمين های ديگر به ايران شد. چنين تحولی موجب ارتقاء كيفيت زندگی و گسترش افق های فرهنگی و تمدنی در اين سرزمين گرديد.
تاريخ تمدن و فرهنگ ايران پيش از اسلام، تاريخی است از ظهور ارزش های اجتماعی، باورهای مذهبی، طبقه بندی های اجتماعي و شكل گيری نهادهای حكومتی. اين فرآيندها ريشه در نيازهای اوليه انسان داشت اما به تدريج به نظام های پيچيده و پيشرفته تری بدل شدند.
در اين ميان، هنر و صنعت نيز به عنوان نمودهای فرهنگی رشد يافتند. انسان ايرانی با بهره گيری از منابع محيطی و ذوق هنری خود، آثاری آفريد كه نه تنها كاربردی بودند، بلكه نشان از تعالی انديشه و احساس او داشتند. اين جلوه ها بازتاب هويت فرهنگی و تمدنی ايران در دوران باستان هستند.
بدین ترتيب، تمدن و فرهنگ ايران پيش از اسلام، نه يك مرحله ساده تاريخی، بلكه نتيجه ای از تلاش های مستمر انسانی برای ساختن جامعه ای منسجم، خلاق و پويا بود. هر مرحله از اين سير تحولي، مقدمه ای برای دوره های آينده و بستری برای شكوفايی فرهنگی در دوران اسلامی فراهم آورد.
