این پاورپوینت به بررسی نظریه یادگیری اجتماعی آلبرت بندورا، فرایندهای مشاهده ای، احساس کارآیی و نتایج تحقیقات بوبو می پردازد.
مقدمه
نظریه یادگیری اجتماعی، یکی از تأثیرگذارترین دیدگاه های روان شناسی در قرن بیستم است که توسط آلبرت بندورا ارائه شد. این نظریه، با تأکید بر نقش مشاهده گری، تقلید و تعاملات اجتماعی در فرایند یادگیری، مرزهای سنتی نظریه های رفتارگرایانه را گسترش داد و دیدگاهی تلفیقی میان رفتار و شناخت ارائه داد. بندورا در نظریه خود، انسان را موجودی فعال و هدفمند معرفی می کند که در فرایند یادگیری نه تنها واکنش دهنده، بلکه شکل دهنده محیط و تجربه های خود نیز هست.
آغاز شکل گیری این نظریه را باید در تجربیات اولیه بندورا در نوجوانی جست و جو کرد. او در منطقه ای دورافتاده از کانادا بزرگ شد، جایی که امکانات آموزشی محدود بود و بخش زیادی از فرایند آموزش بر عهده خود دانش آموزان قرار داشت. این تجربه، همراه با مواجهه مستقیم او با افراد دارای مشکلات روانی در دوران کارگری، ذهن او را به سمت درک عمیق تری از رفتار انسان سوق داد. همین آشنایی ها نقش کلیدی در علاقه مندی اش به روان شناسی ایفا کرد.
در دوران تحصیل در دانشگاه آیوا، بندورا تحت تأثیر استاد برجسته رفتارگرایی، کنت اسپنس، با مفاهیم دقیق تر آزمایش های تجربی و نظریه های یادگیری آشنا شد. اما برخلاف جریان غالب زمان، او به جای تمرکز صرف بر محرک و پاسخ، به جنبه های شناختی و اجتماعی رفتار نیز توجه نشان داد. در ادامه، پژوهش های او به سمت تحلیل چگونگی یادگیری انسان از طریق مشاهده دیگران و تأثیر متقابل محیط، رفتار و شناخت سوق پیدا کرد.
یکی از شاخص ترین مطالعات بندورا، آزمایش معروف عروسک بوبو است. این تحقیق نشان داد کودکان نه تنها از رفتارهای پرخاشگرانه بزرگسالان تقلید می کنند، بلکه در شرایط خاصی این رفتارها را تعمیم نیز می دهند. این یافته ها، فرضیه های بنیادی رفتارگرایی را به چالش کشید و بر نقش فرایندهای شناختی مانند توجه، یادسپاری، بازتولید حرکتی و انگیزش تأکید گذاشت. این چهار فرایند به عنوان ارکان یادگیری مشاهده ای در نظریه بندورا شناخته می شوند.
مفهوم تقویت کننده ها در نظریه بندورا از تعریف سنتی فاصله می گیرد. در نگاه او، تقویت ها می توانند غیرمستقیم، از طریق مشاهده نتایج رفتار دیگران عمل کنند. همچنین، او بر نقش تقویت های درونی و احساس کارآیی شخصی در هدایت رفتار انسان تأکید داشت. فردی که باور دارد توانایی انجام یک کار را دارد، نه تنها عملکرد بهتری از خود نشان می دهد، بلکه در برابر موانع نیز پایداری بیشتری دارد. احساس کارآیی به عنوان یکی از مفاهیم کلیدی این نظریه، در حوزه های مختلف رفتاری و درمانی مورد بررسی قرار گرفته است.
ارزیابی نظریه بندورا، ابعاد گسترده ای از نظریه پردازی تا کاربردهای تجربی را شامل می شود. این نظریه توانسته با ترکیب مؤلفه های فردی، اجتماعی و محیطی، نگاهی چندبُعدی به رفتار انسان ارائه دهد. تحلیل هایی که از آن مشتق شده اند، در پژوهش های گسترده ای در حوزه های روان شناسی بالینی، آموزش، رسانه و تغییر رفتار اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته اند و همچنان به عنوان یک چارچوب نظری معتبر مطرح هستند.
فهرست مطالب
زندگینامه
مقدمه
سرمشق گیری : اساس یادگیری مشاهده ای
تحقیقات عروسک بوبو
تحقیقات سرمشق گیری
بازداری زدایی
تاثیرات الگوهای جامعه
ویژگی های موقعیت سر مشق گیری
فرایندهای یادگیری مشاهده ای
تقویت خود و احساس کارآیی
منابع اطلاعات درباره احساس کارآیی
مراحل سرمشق گیری و احساس کارآیی
مسایل اختلاقی در تغییر رفتار
ارزیابی در نظریه بندورا
پژوهش درباره نظریه بندورا
تاملاتی درباره نظریه بندورا
پایان
