این پاورپوینت به بررسی زندگینامه و آثار شیخ شهاب الدین سهروردی از زادگاه تا اندیشه های فلسفی و عرفانی وی می پردازد.
مقدمه:
شیخ شهاب الدین سهروردی، یکی از نام آورترین چهره های حکمت اشراق در فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی است که با تلفیق فلسفه، عرفان و اندیشه های باستانی ایران، مکتبی نوین را در فلسفه اسلامی بنیان نهاد. وی در سال ۵۴۹ هجری قمری در قریه ای به نام سهرورد در زنجان متولد شد و از همان سنین جوانی در مسیر دانش اندوزی گام نهاد. نخستین آموزه های فقه و فلسفه را نزد استاد برجسته ای چون مجدالدین جیلی در مراغه فرا گرفت و در همین دوره، دوستی نزدیکی با فخررازی، متکلم و منتقد مشهور فلسفه مشاء، برقرار کرد.
پس از مدتی اقامت در مراغه، سهروردی راهی اصفهان شد و در آنجا نزد ظهیرالدین فارسی به تحصیل منطق پرداخت. آشنایی وی با آثار ابن سینا در همین دوره صورت گرفت که نقطه عطفی در تحولات فکری و فلسفی او به شمار می رود. سهروردی با مطالعه ی دقیق آثار فلسفه مشاء، توانست به گونه ای خاص آن را تحلیل کرده و نظریه ای بدیع بر اساس اشراق و نور بنا کند که ریشه های آن در حکمت ایران باستان و آموزه های زرتشتی مشهود است.
سهروردی فلسفه ی اشراقی خود را بر پایه نور بنا نهاد و نور را عنصر نخستین و بنیادین هستی معرفی کرد. او نور را منشأ تمام هستی ها دانست و ساختار عالم را در سلسله مراتبی از نورالانوار تا ظلمت، سامان داد. این نگاه فلسفی، ماهیتی هستی شناختی، معرفت شناختی و حتی عرفانی دارد و سهروردی در آثار گوناگون خود چون «حکمه الاشراق» و «المطارحات» به تفصیل آن ها را شرح داده است.
زندگی فکری و عملی سهروردی با نوعی سلوک درون گرایانه و عرفانی عجین بود. او بر خلاف فیلسوفان مشایی که بر عقل و استدلال صرف تأکید داشتند، به اشراق و کشف باطنی نیز معتقد بود. این ویژگی سبب شد تا اندیشه های وی از مرز فلسفه فراتر رفته و به گستره عرفان وارد شود. عبارات قصار، تمثیل های معنوی، و بهره گیری از زبان رمزگونه از خصایص بارز آثار وی به شمار می روند.
شیخ اشراق آثار خود را به دو زبان فارسی و عربی نگاشته است. آثار فارسی او مانند «روزی با جماعت صوفیان» و «صفیر سیمرغ» در عین سادگی، سرشار از مفاهیم بلند اشراقی هستند. در آثار عربی خود همچون «تلویحات»، «مقامات العارفین» و «حکمه الاشراق» به شکلی پیچیده تر به مباحث فلسفی و معرفتی پرداخته است. در این میان، «حکمه الاشراق» را می توان مهم ترین و جامع ترین کتاب فلسفی او دانست.
افکار سهروردی در دوره ای حساس از تاریخ جهان اسلام مطرح شد که عقل گرایی ابن سینا و نقدهای کلامی فخررازی در اوج خود بود. با این حال، او موفق شد با خلق مکتبی نو، راه تازه ای برای تفسیر هستی، علم و حقیقت پیشنهاد دهد. همین نوآوری ها و ترکیب بی سابقه فلسفه یونانی، حکمت ایران باستان و آموزه های اسلامی باعث شد او از سوی برخی محافل سنتی متهم به بدعت گذاری شود.
شیخ اشراق در سن ۳۸ سالگی و در قلعه حلب، به دستور صلاح الدین ایوبی کشته شد. مرگ او که به شیوه ای تراژیک و به اتهام عقایدش رخ داد، باعث شد به عنوان «شیخ شهید» در تاریخ فلسفه اسلامی شناخته شود. اندیشه های او پس از مرگ، نه تنها فراموش نشد، بلکه در مکاتب فلسفی بعدی، به ویژه حکمت متعالیه صدرالمتألهین، ردپای آشکاری از تأثیرات وی دیده می شود.
زندگینامه و آثار شیخ شهاب الدین سهروردی مجموعه ای کم نظیر از تلاش های فلسفی، عرفانی و معرفت شناختی در تاریخ اندیشه اسلامی است. بازخوانی این اندیشه ها، ما را با یکی از ژرف اندیش ترین فیلسوفان تاریخ ایران آشنا می کند که نه تنها در زمانه خود، بلکه در سده های پس از آن نیز تأثیرگذار باقی ماند.
فهرست مطالب
نگاهی به زندگی شیخ شهاب الدین سهروردی
شناسنامه
نوشته ها و تالیفات سهروردی
حقیقت واحد و نظر سهروردی درباره ایران باستان
آفرینش و اشراق
زندگی و آراء فلسفی حکیم بزرگ شهاب الدین سهروردی
آثار سهروردی را می توان به چهار بخش تقسیم کرد
خورشید معرفت اشراقی
طلوع اشراق
سهروردی در کلام :شهید مطهری
امام فخررازی و سهروردی
تمسک به قرآن
اندرز اشراقی
مشمول عنایات خداوندی
روش سیر و سلوک
نور اشراقی
آثار فارسی سهروردی
شیخ شهید
پیشبینی استاد
شهید راه اندیشه
فهرست کامل آثار فارسی و عربی شهاب الدین یحیی سهروردی
عالم برزخ در نگرش حکیم سهروردی
نتیجه گیری
شیخ سهرورد و ابداعات فلسفی اش در جهان اسلام
مقایسه ای میان الحکمه المتعالیه ملاصدرا با حکمت اشراق سهروردی
اندیشه های سیاسی سهروردی و تأثیر آنها در قتل وی
پیشینه های اندیشه سیاسی سهروردی
حکومت حکیم متاله؛ پایه آیین سیاسی اشراقی
اتصاف حکیم حاکم به حکمت
سیاست در آثار سهروردی
نظریه سهروردی در باب علم و معرفت شناسی
سهروردی و عالم خیال
